Ο Ιωάννης Μ. Βαρβιτσιώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1933. Σπούδασε Νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Φράιμπουργκ της Γερμανίας και ειδικεύτηκε στο Δίκαιο των εταιρειών. Το 1960 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1961 εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής. Έκτοτε επανεξελέγη σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις (1963, 1964 με την ΕΡΕ και 1974, 1977, 1981, 1985, Ιούνιο 1989, Οκτώβριο 1989, 1990, 1993, 1996, 2000 με τη Νέα Δημοκρατία). Κατά το χρονικό διάστημα 1961-1967 διετέλεσε γραμματέας προεδρείου και κοσμήτωρ της Βουλής, γραμματέας της Επιτροπής Αναθεωρήσεως του Συντάγματος, μόνιμο μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Συνδέσεως Ελλάδας - ΕΟΚ. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας συνελήφθη και φυλακίστηκε. Από το 1974 έως σήμερα χρημάτισε υφυπουργός Εσωτερικών, υφυπουργός Εξωτερικών, υπουργός Εμπορίου (δύο φορές), υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, υπουργός Εθνικής Άμυνας (δύο φορές), υπουργός Δικαιοσύνης. Σημαντικός σταθμός στην καριέρα του υπήρξε η θητεία του ως αντιπροέδρου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (1985-1996), ενώ έχει διατελέσει κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, γενικός γραμματέας της Κοινοβουλευτικής ομάδας και αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας. Από τον Ιανουάριο του 1998 είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου "Κωνσταντίνος Καραμανλής". Στις εκλογές της 13ης Ιουνίου 2004 εξελέγη ευρωβουλευτής και είναι επικεφαλής της ομάδας των ευρωβουλευτών της Νέας Δημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έχει τιμηθεί με το Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος, καθώς και με άλλα ανώτερα παράσημα διαφόρων κρατών, και έχει γράψει πολλές νομικές και πολιτικές μελέτες.

Μιλάει γαλλικά, αγγλικά και γερμανικά. Είναι παντρεμένος με τη Σοφία Λαναρά και έχει τρεις γιους και μια κόρη.