Δύο κόσμοι χώρια και δύο κόσμοι μαζί
Γράφει η Ελένη Γουρνέλου
Δύο κόσμοι χώρια και δύο κόσμοι μαζί. Το μυθιστόρημα της Τζούλι Οτσούκα «Κολυμπώντας» σε μετάφραση του Θωμά Σκάσση περιγράφει, τουλάχιστον δύο, παράλληλους κόσμους. Τον χώρο της πισίνας όπου κολυμβητές/τριες κινούνται σε λωρίδες διαφορετικών ταχυτήτων και τον χώρο έξω από τη πισίνα, αυτόν της καθημερινότητας. Δυο χώροι «επάνω» και «κάτω» όπου ανθρώπινες ζωές διασταυρώνονται, απομακρύνονται, κοιτάζονται κλεφτά και προχωράνε ανάλογα με τις μικρές ή μεγάλες απλωσιές τους σαν τους μικρούς ή μεγάλους «περιπάτους» της ζωής. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι κόσμοι δεν έχουν και πολλές διαφορές. Ίσως μόνο τους κώδικες της «ελευθερίας του νερού», που επιτρέπουν μια διαφορετική άνεση και τάξη από εκείνες του «επάνω» κόσμου. Βίοι παράλληλοι απ’ όλες τις φυλές και τις τάξεις του κόσμου συναντιούνται στη «σπηλαιώδη» αίθουσα άλλοτε για να θεραπευτούν από τραύματα και άλλοτε γιατί απλά τους αρέσει το κολύμπι ή γιατί ξεφεύγουν από την άλλη ζωή. Συνταξιούχοι, παίκτες επιτραπέζιων παιχνιδιών, κάτοχοι βραβείων, αθλητές τριάθλου, πρώην κατάδικοι, μεσίτες αλλά και κάποιοι άλλοι, αγνώστων λοιπών στοιχείων, απολαμβάνουν την ελευθερία τους στο νερό ή και μετατρέπονται σε «κομψούς κολυμβητές προσθίου». Ο χρόνος στην πισίνα έχει τις δικές του διαστάσεις. Μπορεί να ψεύδεται, να αυξομειώνεται, αλλά και να παραπλανά… Κάπως έτσι παραπλανάται από το νερό και η Άλις που βρίσκεται στην αρχή άνοιας και γι’ αυτό ξεχνάει πότε η πισίνα είναι κλειστή. Οι κολυμβητές/τριες εκτός από την επιθυμία τους για θεραπεία φέρουν μαζί τους και μικρά «αναθήματα» από τη γήινη ζωή τους: «Μπαλάκια από χνούδι, βέρες, μισή μασέλα, δυο σιδεράκια δοντιών, 42,58 δολάρια σε κέρματα, 3 ευρώ (πρόσφατοι επισκέπτες), ένα ρολόι Patek Phillippe (που λειτουργεί ακόμα) με μπρασελέ χωρίς κούμπωμα, μια ξύλινη φάκα (χωρίς ποντίκι), ένα κίτρινο πλαστικό παπάκι (ξεφούσκωτο), ένα σκελετός γυαλιών…..κ.ο.κ.» Όλα, σχεδόν, αντικείμενα αγνώστου προελεύσεως που παραμένουν στα αζήτητα. Αγνώστου προελεύσεως είναι, όμως, και το απρόοπτο. Μια ρωγμή που εμφανίζεται από το πουθενά στον πυθμένα της πισίνας. Και όλοι αναρωτιούνται τι να είναι, άραγε, αυτή η ρωγμή: «μια απλή επιφανειακή γρατζουνιά» ή «μήπως στίγμα» ή «το ιδιωτικό μας ρήγμα του Αγίου Ανδρέα», ή μήπως «μια σπάνια και ατυχής ευθυγράμμιση των πλανητών», για να μην πούμε και ότι μπορεί τη ρωγμή να «την έκαναν οι Σαουδάραβες»…!!! Το πιθανότερο είναι ότι η ρωγμή είναι απλά μια… απάτη. Όπως απάτη είναι και οι δυο ζωές. Μια ζωή που ανάβει και μια που σβήνει.
Στην πραγματικότητα, ο χώρος (πισίνα) κατασκευάζεται από τη συγγραφέα προκειμένου να μιλήσει για τον χρόνο. Τη διάρκεια, την ταχύτητα αλλά και την αποσύνθεση του χρόνου μέσα από την ασθένεια (άνοια, λήθη, αλτσχάιμερ), που μεταμορφώνει τους ανθρώπους μέχρι να τους εξαφανίσει. Η ασθένεια, στη συγκεκριμένη περίπτωση η άνοια, είναι η ρωγμή του «επάνω» κόσμου. Ο χρόνος εκμηδενίζεται μέρα με την ημέρα, ώρα με την ώρα, χωρίς καμιά γενναιοδωρία. Οι ρωγμές είναι συνεχείς και ταχύτατες και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο λυτρωτικών παύσεων μνήμης για όσα προηγήθηκαν. Τόσο ο χρόνος όσο και ο χώρος είναι ιδιόχωροι και μοναδικοί και δεν αντικαθίστανται από οίκους ευγηρίας, όπως αυτός του απρόσωπου Belavista που καθετί έχει αντίτιμο (κόστος) και στον οποίο η Άλις νοσηλεύεται το τελευταίο διάστημα πριν από τον θάνατό της. Άλλωστε, από μικρά παιδιά, μάθαμε να σχεδιάζουμε δυο μάτια, ένα στόμα, μια μύτη, κι ένα σπίτι που η καμινάδα του έφτανε μέχρι τον ήλιο. Ένας οικείος χώρος συναισθημάτων και μοιράσματος. Δηλαδή, το προσωπικό μας σύμπαν που ενώνεται με τη φύση και που, προφανώς, δεν εξαγοράζεται από τις τεχνητές ανέσεις. Το βιβλίο είναι ένα κολάζ ζωής που εμπεριέχει αναστοχασμό, χιούμορ, πόνο, φροντίδα, τρυφερότητα και ανθρωπιά.
Η Ελένη Γουρνέλου είναι απόφοιτος του Τμ. Ευρωπαϊκού Πολιτισμού & Κοινωνική Ανθρωπολόγος. Εργάζεται στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου κι έχει συνεργαστεί ως παραγωγός με ραδιοφωνικούς σταθμούς.
