Πρόσφατη έρευνα στη Γερμανία

• Σε γενικές γραμμές, οι εκπαιδευτικοί κάνουν καλή ή λιγότερο καλή δουλειά;

57% καλή δουλειά
21% λιγότερο καλή δουλειά
11% δε γνωρίζω
7% πολύ καλή δουλειά
4% κακή δουλειά

• Υπάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με το επάγγελμα των εκπαιδευτικών. Εσείς με ποια άποψη συντάσσεστε; (τα αποτελέσματα δίνονται επί τοις εκατό)

	συμφωνώ	δε συμφωνώ
Συχνά οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αναλαμβάνουν και ευθύνες διαπαιδαγώγησης που τους μεταβιβάζουν οι γονείς.	82	16
Υπάρχουν πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί που δεν είναι και πολύ κατάλληλοι για το επάγγελμα.	58	31
Οι εκπαιδευτικοί διαμαρτύρονται πολύ για το επάγγελμά τους.	47	45
Οι εκπαιδευτικοί δεν αντέχουν την κριτική.	41	51
Συχνά οι γονείς καλούνται να καλύψουν τα λάθη των εκπαιδευτικών.	39	55

• Η μόρφωση των εκπαιδευτικών ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ή μήπως δεν αρκεί;

63% η μόρφωση των εκπαιδευτικών ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις
26% η μόρφωσή τους δεν είναι επαρκής
11% δε γνωρίζω

[πηγή: infratest dimap για την εφημερίδα Die Zeit, Σεπτέμβριος 2008]

---

Στη Γερμανία το επάγγελμα του εκπαιδευτικού βάλλεται τα τελευταία χρόνια από πολλές κατευθύνσεις. Πρώτο πλήγμα ήταν η μέτρια αξιολόγηση των Γερμανών μαθητών από την έρευνα Pisa . Στη συνέχεια είδαμε ένα βιβλίο με τίτλο Το βιβλίο του εχθρού των δασκάλων (Lehrerhasser-Buch) να γίνεται μπεστ σέλερ. Επιπλέον, στο YouTube κυκλοφορούν βιντεάκια γυρισμένα από μαθητές μέσα σε σχολικές τάξεις, αλλά και πολλά άλλα δυσφημιστικού ή απειλητικού περιεχομένου με στόχο εκπαιδευτικούς. Τελευταία, στο portal με όνομα «Spickmich», οι μαθητές βαθμολογούν τους δασκάλους και τους καθηγητές τους, ενώ στην ιστοσελίδα «Schulradar» γονείς «ξεκαθαρίζουν τους λογαριασμούς τους» με τα σχολεία των παιδιών τους.

Η ανωνυμία που προσφέρει το Διαδίκτυο κάνει πάρα πολύ εύκολη την άσκηση κριτικής παντός είδους και την εκτόνωση κάθε είδους συναισθημάτων. Οι εκπαιδευτικοί παρακολουθούν με λιγότερη ή περισσότερη ψυχραιμία τις εξελίξεις. Δεν είναι λίγοι αυτοί που αισθάνονται φοβισμένοι και αβοήθητοι. Πολλοί κλείνονται στον εαυτό τους. Άλλοι απειλούν να βγάλουν κι αυτοί με τη σειρά τους βαθμολογίες μαθητών στο Διαδίκτυο ή αποφασίζουν να κάνουν μήνυση στο «Spickmich». Συγκεκριμένα, σε σχέση με το «Spickmich», πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν είναι αξιόπιστο, γιατί δεν μπορεί να εξακριβωθεί αν οι βαθμοί που δίνονται προέρχονται όντως από μαθητές ούτε αν κάθε μαθητής έχει βαθμολογήσει μία μόνο φορά. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί νιώθουν ότι στο «Spickmich» προσβάλλεται η προσωπικότητά τους και τα προσωπικά τους δεδομένα.

Οι αντιδράσεις αυτές κρίνονται ίσως υπερβολικές αν αναλογιστεί κανείς ότι, σύμφωνα με έρευνα του περιοδικού Die Zeit, το 64% των ερωτηθέντων κρίνουν καλό έως πολύ καλό το έργο των εκπαιδευτικών. Επιπλέον, το 50% των βαθμών που έδωσαν οι μαθητές –900.000 σε σύνολο– στους δασκάλους τους στο «Spickmich» τον τελευταίο ενάμιση χρόνο είναι πολύ καλοί.

Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι του «Spickmich» υποστηρίζουν ότι προσφέρουν στους μαθητές τη δυνατότητα αξιολόγησης των καθηγητών τους, γιατί αυτοί (δηλαδή οι μαθητές) είναι οι πλέον ειδικοί. Οι εκπαιδευτικοί κατατάσσονται σε κατηγορίες όπως «κάνει καλό μάθημα», «προσιτός και αστείος», «καλά καταρτισμένος», «βάζει καλούς βαθμούς», «καλά προετοιμασμένος», «ανθρώπινος» κ.ά.

Η αλήθεια είναι πως οι εκπαιδευτικοί έχουν συνηθίσει να αξιολογούν και όχι να αξιολογούνται, να ασκούν και όχι να δέχονται κριτική. Υπάρχουν μόνο μεμονωμένες περιπτώσεις σχολείων, όπου η διεύθυνση έχει πάρει πρωτοβουλία για την οργάνωση κάποιου συστήματος ανατροφοδότησης των καθηγητών (π.χ. με ερωτηματολόγια προς μαθητές και γονείς). Εξαίρεση αποτελεί η Βαυαρία, όπου οι καθηγητές αξιολογούνται συστηματικά από τους ιθύνοντές τους. Κατά τα άλλα, είναι σπάνιες οι περιπτώσεις των εκπαιδευτικών που επιδιώκουν από μόνοι τους την αξιολόγηση από μαθητές και γονείς. Ίσα ίσα, πολλοί από αυτούς ενοχλούνται όταν λαμβάνουν σημειώματα με επισημάνσεις από μαθητές ή γονείς. Σπάνια δίνεται στους μαθητές η δυνατότητα να εκφράσουν τη δική τους γνώμη, με αποτέλεσμα η κριτική τους να εκτονώνεται ανώνυμα σε sites όπως το «Spickmich».

Στο σχολείο οι μαθητές φοβούνται να εκφραστούν. Οι καθηγητές είναι αυτοί που θα αποφασίσουν για ποιο είδος σχολείου είναι κατάλληλος κάθε μαθητής , οπότε οι μαθητές φοβούνται μήπως δυσαρεστήσουν τους καθηγητές τους ασκώντας τους κριτική και θέσουν με αυτό τον τρόπο εν αμφιβόλω το μέλλον τους. Για τους ίδιους λόγους σιωπούν και οι γονείς. Όπως αναφέρει η συγγραφέας του βιβλίου Το βιβλίο του εχθρού των δασκάλων (Lehrerhasser-Buch), η ελευθερία έκφρασης των μαθητών «καταστέλλεται» με τιμωρίες και κακούς βαθμούς. Και αντί να ενθαρρύνεται η ασυμβίβαστη σκέψη και το αίσθημα συλλογικότητας, στα σχολεία οι μαθητές γίνονται πιο ντροπαλοί.

Σύμφωνα με τη Marianne Demmer, εκπρόσωπο του συλλόγου Εκπαίδευση και Επιστήμη (Erzeihung und Wissenschaft), ιστοχώροι όπως το «Spickmich» δεν είναι κατάλληλοι για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και, σε τελική ανάλυση, το site αυτό επηρεάζει αρνητικά τη σχολική ζωή. Είναι μεν απαραίτητος ο εκμοντερνισμός του γερμανικού εκπαιδευτικού συστήματος, που δεν προνοεί για την ανατροφοδότηση των εκπαιδευτικών, η αλλαγή αυτή όμως πρέπει να γίνει μέσα στα σχολεία, με στενότερη συνεργασία εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων, και όχι απρόσωπα και ανώνυμα μέσω ενός site.

Μια άλλη διαπίστωση είναι ότι στην περίπτωση των εκπαιδευτικών δεν υπάρχουν μέτρα ή μεγέθη αναφοράς για την αξιολόγηση της επίδοσής τους. Οι απαιτήσεις που έχει κανείς από ένα δάσκαλο είναι πολύ διαφορετικές και τα όρια της ευθύνης του θολά. Αυτό καθιστά τους εκπαιδευτικούς εύκολα θύματα κριτικής, καθώς θα μπορούσε να τους κατηγορήσει κανείς για το καθετί. Οι εκπαιδευτικοί βέβαια γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τους πάντες. Παρ’ όλ’ αυτά, όμως, είναι πολύ δύσκολο για έναν καθηγητή να παραδεχτεί τις αδυναμίες του. Κάθε διδακτική ώρα είναι γι’ αυτούς μια περιπέτεια και υπάρχει πάντα ο υποσυνείδητος φόβος της αποτυχίας. Περιέργως όμως, αντί να προετοιμάζουν το μάθημα σε ομάδες και να ζητούν τις συμβουλές των μαθητών και της διεύθυνσης του σχολείου για να κάνουν το μάθημά τους πιο ενδιαφέρον, συνήθως δεν επιδιώκουν τη συνεργασία και την ανανέωση των μεθόδων τους. Αυτή η περίπλοκη ψυχολογική κατάσταση περιγράφεται ως «νόσος των εκπαιδευτικών» (ή ως «ναρκισσισμός των εκπαιδευτικών»).

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι περίπλοκος και γίνεται ολοένα και πιο απαιτητικός. Εκτός από δάσκαλοι, πρέπει να είναι παιδαγωγοί και συμβουλάτορες, να οργανώσουν ημερήσια σχολεία, να κατευθύνουν τα παιδιά στην προετοιμασία εθνικών ή ευρωπαϊκών projects. Επίσης, η νέα φιλοσοφία της εκπαίδευσης κατεβάζει τους εκπαιδευτικούς από το βάθρο τους και περιμένει από αυτούς να ενισχύουν την αυτοπεποίθηση των μαθητών τους και να γίνουν συνοδοιπόροι τους στη ζωή και στη μάθηση. Τα τελευταία πέντε χρόνια, λοιπόν, η πολιτεία προσπαθεί να πείσει τους εκπαιδευτικούς να ανανεώσουν τις μεθόδους τους. Και πάλι όμως οι εκπαιδευτικοί –στην πλειονότητά τους– αντιδρούν αρνητικά ή αμυντικά. Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί ότι, αν δε συνεργαστούν, θα είναι όλο και πιο δύσκολο να αντεπεξέλθουν στις νέες απαιτήσεις, επιβαρύνοντας έτσι συνεχώς την ψυχολογία τους.

Ο Peter Meidinger, πρόεδρος της Ένωσης Φιλολόγων, υποστηρίζει ότι ένα 10% των εκπαιδευτικών δε θα έπρεπε να είχε ακολουθήσει το επάγγελμα. Για τον λόγο αυτό υποστηρίζει ότι πρέπει να εισαχθούν τεστ καταλληλότητας στη διαδικασία επιλογής των υποψήφιων δασκάλων. Ωστόσο, η μεγάλη έλλειψη εκπαιδευτικών στη Γερμανία καθιστά το επάγγελμα του εκπαιδευτικού πολύ ελκυστικό ακόμη και σε άτομα που δεν το αγαπούν, μια και θα τους εξασφαλίσει μια σταθερή θέση στο Δημόσιο.

---

Ο Peter Daschner, επικεφαλής του εκπαιδευτικού συμβουλίου του Αμβούργου, θεωρεί ότι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού χαίρει κοινωνικής αναγνώρισης, παρόλο που συχνά προβάλλεται στα μέσα η εικόνα του «φουκαρά» εκπαιδευτικού. Και γενικά, οι περισσότεροι μαθητές και γονείς είναι ευχαριστημένοι με τους καθηγητές/δασκάλους τους. Ο Daschner τονίζει ότι η διδασκαλία απαιτεί κοινωνικές και πνευματικές ικανότητες, ικανότητες αρχηγικές, ευσυνειδησία και σωστή ισορροπία οικειότητας και απόστασης. Θεωρεί ότι η δυσκολία και η ομορφιά του επαγγέλματος έγκεινται στο ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να πλησιάσουν τα παιδιά. Επομένως, θα έπρεπε να εμπιστεύονται και να επιδιώκουν την κρίση και την κριτική των παιδιών και όχι απλώς να την υπομένουν. Θεωρεί ότι δεν αρκεί το γεγονός πως επιτροπές αξιολόγησης επισκέπτονται πλέον τα σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να μοιράζουν με δική τους πρωτοβουλία ερωτηματολόγια στις τάξεις. Σε αυτά οι μαθητές θα καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήσεις όπως «νιώθεις ότι οι απαιτήσεις που έχω από σένα είναι λίγες ή πολλές;», «πού θα μπορούσε να οφείλεται αυτό;», «σου αρέσουν οι μέθοδοι;», «μιλάω πολύ;», «είμαι δίκαιος;». Νεότεροι εκπαιδευτικοί είναι πιο ανοιχτοί σε παρόμοιες μεθόδους και γενικά αυξάνει ο αριθμός των εκπαιδευτικών που επενδύουν στη σχέση τους με τους μαθητές. Ήδη από το στάδιο της πρακτικής εξάσκησης σε σχολεία μαθαίνουν να δέχονται ανατροφοδότηση από τους μαθητές. Συγκρίνοντας τη δική του γενιά με τη γενιά των νέων εκπαιδευτικών, ο Daschner διαπιστώνει ότι εκείνοι, οι νέοι εκπαιδευτικοί της δεκαετίας του 1970, ήθελαν να αλλάζουν την κοινωνία μέσα από τις τάξεις τους και έρχονταν σε αντίθεση με τους εκπαιδευτικούς της παλιάς σχολής. Οι νέοι εκπαιδευτικοί είναι πραγματιστές. Μπαίνουν στην εκπαίδευση με πολλές νέες ιδέες και μεθόδους και επιδιώκουν τη συνεργασία με τους παλιούς. Αυτό το μοντέλο είναι πιο ελπιδοφόρο. Μια άλλη θετική εξέλιξη είναι η εξάπλωση των ημερήσιων σχολείων, όπου οι δάσκαλοι μπορούν να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικά τις παιδαγωγικές ικανότητές τους. Τέλος, ο Daschner τονίζει ότι το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι πολύ δύσκολο και γι’ αυτό έχει ανάγκη από τους καλύτερους.

---

Από το 2004 στο γυμνάσιο Fontane έχει εισαχθεί ένα σύστημα αξιολόγησης των καθηγητών από τους μαθητές τους. Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει ένα ερωτηματολόγιο εκατό ερωτήσεων, στις οποίες τα παιδιά απαντούν ανώνυμα. Για κάθε μάθημα υπάρχουν 15 ερωτήσεις, που αφορούν την ποικιλία των μεθόδων διδασκαλίας, την ατμόσφαιρα στην τάξη κ.ά. Επίσης, οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να γράψουν ένα δικό τους κειμενάκι με σχόλια, κριτική, προτάσεις κτλ. Για παράδειγμα, μια μαθήτρια διαμαρτύρεται για τις πολλές ομαδικές εργασίες και για το ότι δεν καταλαβαίνει τα γράμματα των καθηγητών στον πίνακα. Άλλοι μαθητές θεωρούν ότι γίνονται λίγα πειράματα και κρίνουν αρνητικά τον τόνο της φωνής μιας συγκεκριμένης καθηγήτριας.

Οι γνώμες ήταν διχασμένες όταν αποφασίστηκε η εισαγωγή της πρακτικής αυτής, και πολλοί καθηγητές φοβούνταν πως οι μαθητές θα εκτρέπονταν σε μη πολιτισμένα σχόλια. Για τον λόγο αυτό όλοι οι μαθητές παρακολούθησαν ένα σεμινάριο άσκησης εποικοδομητικής κριτικής. Εξήγησαν στους μαθητές ότι δεν έχει κανένα νόημα να βρίζουν τους καθηγητές τους, γιατί έτσι οι καθηγητές θα γίνουν αδιάφοροι και προς τα πραγματικά τους παράπονα.

Παρ’ όλ’ αυτά, στην κριτική των παιδιών λογοκρίνονται οι προσβολές. Τις αξιολογήσεις βλέπει μόνο η ομάδα Democaris, που οργανώνει το πρόγραμμα, η διεύθυνση του σχολείου και ο κρινόμενος καθηγητής. Επίσης, το λογισμικό είναι προστατευμένο, ώστε να μην μπορούν οι μαθητές να το προσβάλουν. Τα αποτελέσματα τυπώνονται, βγαίνουν στατιστικές, μέσοι όροι, και όλα αυτά σχολιάζονται και δίνονται στους καθηγητές. Κάθε καθηγητής κρατάει για τον εαυτό του την αξιολόγηση που τον αφορά.

Οι αντιδράσεις των καθηγητών ποικίλλουν. Άλλοι σοκάρονται, άλλοι αδιαφορούν. Άλλοι κλαίνε από χαρά, άλλοι από απογοήτευση. Ορισμένοι καθηγητές συζητούν τα αποτελέσματα μέσα στην τάξη. Παρατηρείται μάλιστα το φαινόμενο ότι οι καθηγητές που έχουν δεχθεί την πιο αυστηρή κριτική είναι αυτοί που αδιαφορούν περισσότερο για την αξιολόγηση. Η διεύθυνση αναλαμβάνει να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα και να βοηθήσει τους καθηγητές να τα αξιοποιήσουν. Δίνει συμβουλές ή προτρέπει ορισμένους να παρακολουθήσουν σεμινάρια επιμόρφωσης. Επίσης, η αξιολόγηση των μαθητών εξετάζεται παράλληλα με την αυτοαξιολόγηση των καθηγητών, που είχε κατατεθεί πριν γίνει η αξιολόγηση των μαθητών.

Μια ακόμη καινοτομία του γυμνασίου Fontane είναι ότι οι καθηγητές επιδιώκουν την ανατροφοδότηση και στην καθημερινότητα του σχολείου. Δίνεται στους μαθητές μια λίστα με συν και πλην και εκείνοι τη συμπληρώνουν στο τέλος του μαθήματος. Σε ορισμένες τάξεις βάζουν στην πόρτα ένα στρογγυλό πίνακα με ομόκεντρους κύκλους, σαν πίνακα για βελάκια. Σε κάθε πεδίο υπάρχουν μαθησιακοί στόχοι, όπως η κατανόηση του μαθήματος και το κλίμα εργασίας. Όσο πιο ικανοποιημένοι μείνουν από το μάθημα οι μαθητές, τόσο πιο κοντά στο κέντρο βάζουν τον σταυρό τους.

Όταν οι υποψήφιοι καθηγητές πηγαίνουν για συνέντευξη στο γυμνάσιο Fontane, αρχικά παραξενεύονται και ζητούν χρόνο για να σκεφτούν αν θα δεχτούν την πρόσληψη. Ωστόσο, κανείς καθηγητής αρνήθηκε ποτέ να ενταχθεί στο δυναμικό του σχολείου. Παρόλο που υπάρχουν συχνά αντιδράσεις, το 90% των καθηγητών του σχολείου υποστηρίζει το σύστημα της αξιολόγησης. Υπάρχουν βέβαια και τρεις καθηγητές που ζήτησαν μετάθεση. Η διεύθυνση κρίνει ότι καλό είναι οι καθηγητές να πείθονται για την αξία της ανατροφοδότησης και όχι απλώς να μετατίθενται σε άλλα σχολεία, γιατί έτσι οι σκεπτικιστές, μη προοδευτικοί και μη συνεργάσιμοι καθηγητές απλώς επανατοποθετούνται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος. Συνολικά 20 σχολεία στη Γερμανία έχουν εισαγάγει το σύστημα αξιολόγησης. Ίσως και να ήταν περισσότερα αν δεν υπήρχε το πρόβλημα της χρηματοδότησης του προγράμματος (στοιχίζει συνολικά 3.500 ευρώ).

Όσο για τους μαθητές, χάρη στο σύστημα αυτό μαθαίνουν να εκφράζουν ελεύθερα και εποικοδομητικά τη γνώμη τους. Κανείς από αυτούς δεν είναι γραμμένος στο site «Spickmich». Επίσης, κάθε χρόνο κάθε μαθητής αξιολογείται από τους συμμαθητές του για το συνεργατικό του πνεύμα, την ανεκτικότητά του κτλ.

---

Περίπου 300 εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εισάγονται κάθε χρόνο στην κλινική. Οι περισσότεροι είναι γύρω στα πενήντα και έχουν ήδη πίσω τους οκτώ χρόνια κακής ψυχολογίας. Τόσο χρειάζεται για να πειστούν ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν μόνοι τους.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν: κρίσεις κατάθλιψης 60,9%, συμπτώματα άγχους 11,6% βούισμα στα αυτιά 4,3%. Τι είναι όμως αυτό που εξασθενίζει τους εκπαιδευτικούς; Ο δρ Hillert, ψυχίατρος, ψυχοθεραπευτής και διευθυντής της κλινικής, απαντά: η χρόνια πίεση από μαθητές, γονείς και συναδέλφους, η ανυπακοή των παιδιών, το χάος της σχολικής τάξης, το αίσθημα ότι είναι αδύναμοι να ελέγξουν την κατάσταση και κυρίως η έλλειψη στήριξης από τη διεύθυνση. Κάποια στιγμή συμβαίνει και ένα γεγονός που ξεχειλίζει το ποτήρι.

Στην κλινική Roseneck εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «Εργασία και υγεία στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού». Μέσα σε οκτώ ομαδικές συναντήσεις οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν να αναγνωρίζουν αγχογόνους παράγοντες, πώς να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα το στρες και πώς να αναρρώνουν απ’ αυτό. Στόχος του προγράμματος είναι να επιστρέψουν στις δουλειές τους.

Σε μια έρευνα που έκανε ο δρ Hillert σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Marburg και την πολυτεχνική σχολή του Μονάχου, συνέκριναν υγιείς και άρρωστους εκπαιδευτικούς. Τους ρώτησαν για ποιο λόγο διάλεξαν το επάγγελμα, από αγάπη ή από φιλοδοξία, και δε βρέθηκαν διαφορές ανάμεσα στις δύο ομάδες. Αυτό που διαφοροποιεί τους άρρωστους εκπαιδευτικούς είναι αυτό που ο δρ Hillert αποκαλεί «ανεξέλεγκτο ιδεαλισμό»: Θέλουν να είναι πάντα αρεστοί, δίκαιοι και αντικειμενικοί. Επιδιώκουν μια άπιαστη τελειότητα. Μικρότερο ρόλο παίζει η εξωτερική πίεση και μεγαλύτερο το πώς αντιμετωπίζουν μέσα τους την πίεση. Εκείνοι που κατασπαταλούν τις δυνάμεις τους, αυτοί που παραδίδουν τα όπλα και αυτοί που κλείνονται στον εαυτό τους είναι αυτοί που απειλούνται περισσότερο.

Ένα άλλο στοιχείο που διαφοροποιεί το επάγγελμα των εκπαιδευτικών είναι η ανάγκη για αναγνώριση του έργου τους. Ο Stephan Koch, ψυχοθεραπευτής στην εν λόγω κλινική, θεωρεί ότι η ενέργεια που αφιερώνει κανείς στη δουλειά του εξισορροπείται με την επιβράβευση των κόπων του. Αυτή η επιβράβευση μπορεί να είναι μια προαγωγή, μια αύξηση ή απλά η αναγνώριση της αξίας της προσφοράς μας. Επειδή στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού δεν υπάρχουν πολλές προοπτικές για ανέλιξη ή πλουτισμό, ο παράγων αναγνώριση είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Ακριβώς αυτή η έλλειψη αναγνώρισης λοιπόν πληγώνει τους εκπαιδευτικούς. Πολλές φορές μάλιστα νιώθουν ότι η κοινωνία τούς κρίνει αδικαιολόγητα: ότι δεν είναι ιδιαίτερα εργατικοί και φιλότιμοι, ότι έχουν πολλές διακοπές και όλο το απόγευμά τους ελεύθερο. Καθώς λοιπόν, λόγω της φύσης του επαγγέλματός τους, οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν μάθει να κρίνονται –ούτε στο στάδιο της εκπαίδευσης ούτε κατά την άσκηση του επαγγέλματος–, παίρνουν κατάκαρδα κάθε είδος κριτικής.

Ενδεικτικό της κρίσης που περνάει το επάγγελμα είναι το γεγονός ότι 75% των εκπαιδευτικών συνταξιοδοτείται πρόωρα, και μάλιστα οι περισσότεροι επικαλούμενοι λόγους υγείας. Βέβαια, από τότε που θεσπίστηκαν μειωμένες αποδοχές για τους πρόωρα συνταξιοδοτούμενους, ο αριθμός των δασκάλων που επιλέγουν την πρόωρη συνταξιοδότηση έχει αρχίσει και μειώνεται αργά αλλά σταθερά.

---

Στη Γερμανία εργάζονται αυτή τη στιγμή 792.000 εκπαιδευτικοί.

40% των εκπαιδευτικών είναι σε καθεστώς ημιαπασχόλησης.

Η μέση ηλικία των εκπαιδευτικών είναι τα 48 έτη (με αυξητικές τάσεις).

Πάνω από τους μισούς είναι άνω των 50 ετών (ωστόσο, σύμφωνα με έρευνες, η ηλικία των δασκάλων δεν έχει σχέση με την απόδοση των μαθητών).

65% είναι γυναίκες και μόλις 0,85% είναι μετανάστες.

Οι εκπαιδευτικοί δουλεύουν κατά μέσο όρο παραπάνω από 1.800 ώρες τον χρόνο. Αυτό συνεπάγεται 45-55 εργάσιμες ώρες την εβδομάδα.

Στη διδασκαλία αυτή καθεαυτήν αφιερώνουν τις μισές περίπου ώρες εργασίας. Το υπόλοιπο είναι προετοιμασία.

Τουλάχιστον 1.000 ώρες χρειάζονται μόνο για διορθώσεις.

Ο θόρυβος σε μια τάξη φτάνει μέχρι τα 85 ντεσιμπέλ, που είναι ο θόρυβος ενός δρόμου με πυκνή κυκλοφορία. Σε μια μέση τάξη, ο θόρυβος είναι τόσο δυνατός, όσο ο θόρυβος μιας μηχανής του γκαζόν.

30% των εκπαιδευτικών παρουσιάζουν συμπτώματα υπερκόπωσης.

20% παρουσιάζουν συμπτώματα ψυχικά και ψυχοσωματικά που σχετίζονται με τη δουλειά τους.

60% παραπονιούνται συχνά ή μονίμως για ψυχοφυσικές ενοχλήσεις.

1 στους 2 αισθάνεται υπερφορτωμένος.

Για τα 2/3 των εκπαιδευτικών το επάγγελμα δεν προσφέρει μέσα αντίστασης στο άγχος, εξισορροπητικά προτερήματα και χαρά.

Μόνο το 17% αισθάνεται υγιές· το 30% αποτελεί ομάδα κινδύνου: υπερκαταναλίσκει τις δυνάμεις του ή βρίσκεται στα πρόθυρα της παραίτησης.

Οι εκπαιδευτικοί κερδίζουν κάθε χρόνο 27.220 έως 39.121 ευρώ, δηλαδή παραπάνω από τον μέσο όρο του διεθνή Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ).