Ηνωμένες Πολιτείες28 Ιαν 1900
Χωρίς φοίτηση στο σχολείο, το παιδί διαλέγει τι θέλει να μάθει
Πολλές οικογένειες στις ΗΠΑ δε στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο γιατί απορρίπτουν το παραδοσιακό σύστημα εκπαίδευσης. Έτσι τα παιδιά μένουν όλες τις μέρες της εβδομάδας στο σπίτι και ασχολούνται με ό,τι τους αρέσει χωρίς συγκεκριμένα μαθήματα και χωρίς να ακολουθούν κάποιο ωράριο. Στο παραδοσιακό σχολείο κάτι τέτοιο θα ονομαζόταν διάλειμμα ή διακοπές. Αλλά μια μητέρα που τα παιδιά της ακολουθούν αυτό το είδος μάθησης ισχυρίζεται ότι πρόκειται για εκπαίδευση παιδοκεντρικού χαρακτήρα, που αποτελεί και την καλύτερη μέθοδο της κατ’ οίκον εκπαίδευσης. Φέρνει ως επιχείρημα για την αποτελεσματικότητα της μεθόδου το γεγονός ότι και η ίδια, όταν ασχολείται με πράγματα που της αρέσουν, μαθαίνει πολύ περισσότερα.
Σήμερα στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1,1 εκατομμύρια παιδιά λαμβάνουν εκπαίδευση κατ’ οίκον και απορρίπτουν την παραδοσιακή εκπαίδευση που προσφέρει το σχολείο. Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) έχει εξελιχθεί σε ένα παιδαγωγικό κίνημα που δεν απορρίπτει μόνο το φυσικό χώρο του σχολείου, αλλά και το πρόγραμμα, τα βιβλία και τις τάξεις.
Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) είναι τόσο παλιά ως παιδαγωγική μέθοδος όσο και η ίδια η έννοια της μάθησης, ενώ στη σημερινή Αμερική είναι από τις παλιότερες μεθόδους της κατ’ οίκον εκπαίδευσης. Είναι όμως και η πιο απροσδιόριστη μέθοδος, πράγμα που προκαλεί ανησυχία μεταξύ των παιδαγωγών για την ομαλή μετάβαση των παιδιών, που ακολουθούν αυτή την μέθοδο μάθησης, στη δομημένη κοινωνία και για τη σωστή εκμάθηση βασικών γνώσεων όπως γραφή, ανάγνωση και μαθηματικά.
Δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα της μη σχολικής εκπαίδευσης (unschooling) και για το αν τελικά η μόρφωση των παιδιών αυτών είναι συγκριτικά καλύτερη ή χειρότερη σε σχέση με αυτή των παιδιών που φοιτούν σε σχολεία. Ούτε καν ο ακριβής αριθμός των παιδιών που ακολουθούν τη μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) είναι γνωστός αν και πιστεύεται ότι συνεχώς αυξάνεται.
Πολλές οικογένειες στις ΗΠΑ που τα παιδιά τους ακολουθούν τη μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) έχουν σχηματίσει ομάδες και πολλοί είναι εγγεγραμμένοι σε online λίστες και συμμετέχουν σε συζητήσεις για το εκπαιδευτικό σύστημα. Αντιμετωπίζοντας την κριτική που τους γίνεται, υποστηρίζουν πως η ακαμψία του σχολικού μοντέλου και η δασκαλοκεντρική του οργάνωση καταπνίγουν τη φυσιολογική περιέργεια των παιδιών χωρίς να τους εμφυσούν την αγάπη για τη μάθηση. Ο τρόπος λειτουργίας των σχολείων θυμίζει τον τρόπο ελέγχου ενός πλήθους. Γι’ αυτό, η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) απορρίπτει το σχολείο και δεν το αναπαράγει. Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) αποτελεί τμήμα της εκπαίδευσης κατ’ οίκον και λειτουργεί νόμιμα σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ, αλλού με περισσότερους και αλλού με λιγότερους κανονισμούς. Σε λίγες μόνο πολιτείες υπάρχουν τεστ και κριτήρια αξιολόγησης για τους μαθητές που λαμβάνουν εκπαίδευση κατ’ οίκον, ενώ εντελώς αντίθετοι με την ιδέα ενός στερεότυπου τεστ είναι οι υποστηρικτές της μη σχολικής εκπαίδευσης (unschooling). Πολλά μάλιστα παιδιά αρνούνται να συμμετέχουν σε τέτοια τεστ και να πάρουν έναν βαθμό που θα τους ακολουθεί ως ταμπέλα. Τα παιδιά αυτά έχουν πολλές δραστηριότητες (διάβασμα, μουσική, αθλητισμό, καλλιτεχνικά) και επιπλέον πολύ χρόνο για να αφιερωθούν σε αυτές. Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν να διαβάζουν επειδή τους αρέσει το διάβασμα και όχι επειδή το ζητάει ο δάσκαλος, μαθαίνουν να λύνουν μαθηματικές πράξεις γιατί τους είναι χρήσιμες στην καθημερινή τους ζωή και ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχονται, μαθαίνουν πράγματα που ένα παιδί τελειώνοντας το σχολείο δεν τα γνωρίζει. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές, οι φόβοι που διατυπώνονται είναι αστήριχτοι αφού τα παιδιά αυτά είναι μέσα στον πραγματικό κόσμο από τον οποίο, αντίθετα, τους αποκόβει το σχολείο. Ένας αρθρογράφος σήμερα, που ως παιδί πήρε μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) και αργότερα δίπλωμα στη δημοσιογραφία, υποστηρίζει ότι σίγουρα δεν μπορεί κάποιος να ξέρει τα πάντα αλλά μόνο αυτά που χρειάζεται, και αν ανακαλύψει κάτι που του αρέσει ή πρέπει να το μάθει, έχει πολύ περισσότερα κίνητρα να το κάνει. Ίσως έτσι είναι πιο δύσκολα γιατί δεν υπάρχει κάποιος να τον καθοδηγεί.
Απόψεις, θετικές και αρνητικές, για την εκπαίδευση χωρίς το σχολείο
Μία μητέρα εκφράζει την έκπληξη αλλά και τη λύπη της για το ότι υπάρχουν γονείς που προτιμούν αυτό το είδος εκπαίδευσης για τα παιδιά τους στερώντας τους έτσι αργότερα το δικαίωμα να σπουδάσουν την επιστήμη που θα επιλέξουν. Θεωρεί πολύ ανεύθυνο τον τρόπο που επιλέγουν οι γονείς αυτοί για να προσφέρουν στα παιδιά τους ελευθερία στην παιδική ηλικία.
Μία άλλη μητέρα υποστηρίζει ότι εάν το παιδί θέλει να μάθει θα μάθει, ιδίως όταν δέχεται ερεθίσματα από το περιβάλλον του. Μάλιστα, στην αρχή, το δικό της παιδί δεν το έστειλε σχολείο και στο σπίτι έμαθε πολλά πράγματα· κυρίως ανακάλυψε τον τρόπο για να μαθαίνει, πράγμα που αποτελεί τη βάση όλης της παιδείας.
Άλλοι γονείς διαφωνούν κάθετα με τη μη σχολική εκπαίδευση και πιστεύουν ότι και οι ίδιοι προσφέρουν στο παιδί τους αυτά που προσφέρουν οι γονείς που προτιμούν τη μη σχολική εκπαίδευση, και επιπλέον το στέλνουν στο σχολείο.
Άλλος αναγνώστης που κατέχει θέση σε έναν οργανισμό για την εναλλακτική εκπαίδευση υποστηρίζει ότι η μη σχολική εκπαίδευση βασίζεται στο αξίωμα ότι η μάθηση είναι μια φυσική διαδικασία, την οποία όμως παραβιάζει το κλασικό σχολείο επιβάλλοντας στα παιδιά προγράμματα και εργασία για το σπίτι, με αποτέλεσμα τα παιδιά να χάνουν το ενδιαφέρον τους για μάθηση. Επομένως, πιστεύει ότι η μη σχολική εκπαίδευση, η μαθητοκεντρική εκπαίδευση, και άλλες εναλλακτικές μέθοδοι εκπαίδευσης είναι πολύ σημαντικές για την παιδεία στη νέα χιλιετία.
Μια αναγνώστρια θεωρεί τη μη σχολική εκπαίδευση, που επέλεξε για τα παιδιά της, απόλυτα επιτυχημένη, όπως και τη μετέπειτα εξέλιξη των παιδιών της και των φίλων τους που δεν πήγαν σχολείο. Απορεί μάλιστα με τις ενστάσεις που διατυπώνονται στο άρθρο όσον αφορά τη δυνατότητα προσαρμογής των παιδιών αυτών στη δομή της κοινωνίας και τη δυνατότητα εκμάθησης των βασικών μαθημάτων.
Μία μητέρα λέει πως και η ίδια δε στέλνει τα παιδιά της στο σχολείο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε θα τα έστελνε στο κολέγιο πράγμα που κάνουν πολλές οικογένειες. Κι αυτή δεν κατανοεί τις ενστάσεις που διατυπώνονται στο άρθρο, καθώς δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για προβλήματα στην εκπαίδευση των παιδιών που δεν πηγαίνουν σχολείο. Άλλωστε, και από το δημόσιο σχολείο αποφοιτούν πολλά παιδιά με κενά στην εκπαίδευσή τους και ο νομοθέτης, μάλλον, θα έπρεπε να εστιάσει σε αυτά και στη βελτίωση της δημόσιας εκπαίδευσης.
Άλλη αναγνώστρια είναι ένθερμη οπαδός της μη σχολικής εκπαίδευσης και την παρέχει στα παιδιά της γιατί πιστεύει ότι έτσι τους προσφέρει καλύτερη εκπαίδευση από αυτή που η ίδια έλαβε ως παιδί στο σχολείο.
Σήμερα στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περισσότερα από 1,1 εκατομμύρια παιδιά λαμβάνουν εκπαίδευση κατ’ οίκον και απορρίπτουν την παραδοσιακή εκπαίδευση που προσφέρει το σχολείο. Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) έχει εξελιχθεί σε ένα παιδαγωγικό κίνημα που δεν απορρίπτει μόνο το φυσικό χώρο του σχολείου, αλλά και το πρόγραμμα, τα βιβλία και τις τάξεις.
Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) είναι τόσο παλιά ως παιδαγωγική μέθοδος όσο και η ίδια η έννοια της μάθησης, ενώ στη σημερινή Αμερική είναι από τις παλιότερες μεθόδους της κατ’ οίκον εκπαίδευσης. Είναι όμως και η πιο απροσδιόριστη μέθοδος, πράγμα που προκαλεί ανησυχία μεταξύ των παιδαγωγών για την ομαλή μετάβαση των παιδιών, που ακολουθούν αυτή την μέθοδο μάθησης, στη δομημένη κοινωνία και για τη σωστή εκμάθηση βασικών γνώσεων όπως γραφή, ανάγνωση και μαθηματικά.
Δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα της μη σχολικής εκπαίδευσης (unschooling) και για το αν τελικά η μόρφωση των παιδιών αυτών είναι συγκριτικά καλύτερη ή χειρότερη σε σχέση με αυτή των παιδιών που φοιτούν σε σχολεία. Ούτε καν ο ακριβής αριθμός των παιδιών που ακολουθούν τη μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) είναι γνωστός αν και πιστεύεται ότι συνεχώς αυξάνεται.
Πολλές οικογένειες στις ΗΠΑ που τα παιδιά τους ακολουθούν τη μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) έχουν σχηματίσει ομάδες και πολλοί είναι εγγεγραμμένοι σε online λίστες και συμμετέχουν σε συζητήσεις για το εκπαιδευτικό σύστημα. Αντιμετωπίζοντας την κριτική που τους γίνεται, υποστηρίζουν πως η ακαμψία του σχολικού μοντέλου και η δασκαλοκεντρική του οργάνωση καταπνίγουν τη φυσιολογική περιέργεια των παιδιών χωρίς να τους εμφυσούν την αγάπη για τη μάθηση. Ο τρόπος λειτουργίας των σχολείων θυμίζει τον τρόπο ελέγχου ενός πλήθους. Γι’ αυτό, η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) απορρίπτει το σχολείο και δεν το αναπαράγει. Η μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) αποτελεί τμήμα της εκπαίδευσης κατ’ οίκον και λειτουργεί νόμιμα σε όλες τις πολιτείες των ΗΠΑ, αλλού με περισσότερους και αλλού με λιγότερους κανονισμούς. Σε λίγες μόνο πολιτείες υπάρχουν τεστ και κριτήρια αξιολόγησης για τους μαθητές που λαμβάνουν εκπαίδευση κατ’ οίκον, ενώ εντελώς αντίθετοι με την ιδέα ενός στερεότυπου τεστ είναι οι υποστηρικτές της μη σχολικής εκπαίδευσης (unschooling). Πολλά μάλιστα παιδιά αρνούνται να συμμετέχουν σε τέτοια τεστ και να πάρουν έναν βαθμό που θα τους ακολουθεί ως ταμπέλα. Τα παιδιά αυτά έχουν πολλές δραστηριότητες (διάβασμα, μουσική, αθλητισμό, καλλιτεχνικά) και επιπλέον πολύ χρόνο για να αφιερωθούν σε αυτές. Τα παιδιά αυτά μαθαίνουν να διαβάζουν επειδή τους αρέσει το διάβασμα και όχι επειδή το ζητάει ο δάσκαλος, μαθαίνουν να λύνουν μαθηματικές πράξεις γιατί τους είναι χρήσιμες στην καθημερινή τους ζωή και ανάλογα με τα ερεθίσματα που δέχονται, μαθαίνουν πράγματα που ένα παιδί τελειώνοντας το σχολείο δεν τα γνωρίζει. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές, οι φόβοι που διατυπώνονται είναι αστήριχτοι αφού τα παιδιά αυτά είναι μέσα στον πραγματικό κόσμο από τον οποίο, αντίθετα, τους αποκόβει το σχολείο. Ένας αρθρογράφος σήμερα, που ως παιδί πήρε μη σχολική εκπαίδευση (unschooling) και αργότερα δίπλωμα στη δημοσιογραφία, υποστηρίζει ότι σίγουρα δεν μπορεί κάποιος να ξέρει τα πάντα αλλά μόνο αυτά που χρειάζεται, και αν ανακαλύψει κάτι που του αρέσει ή πρέπει να το μάθει, έχει πολύ περισσότερα κίνητρα να το κάνει. Ίσως έτσι είναι πιο δύσκολα γιατί δεν υπάρχει κάποιος να τον καθοδηγεί.
Απόψεις, θετικές και αρνητικές, για την εκπαίδευση χωρίς το σχολείο
Μία μητέρα εκφράζει την έκπληξη αλλά και τη λύπη της για το ότι υπάρχουν γονείς που προτιμούν αυτό το είδος εκπαίδευσης για τα παιδιά τους στερώντας τους έτσι αργότερα το δικαίωμα να σπουδάσουν την επιστήμη που θα επιλέξουν. Θεωρεί πολύ ανεύθυνο τον τρόπο που επιλέγουν οι γονείς αυτοί για να προσφέρουν στα παιδιά τους ελευθερία στην παιδική ηλικία.
Μία άλλη μητέρα υποστηρίζει ότι εάν το παιδί θέλει να μάθει θα μάθει, ιδίως όταν δέχεται ερεθίσματα από το περιβάλλον του. Μάλιστα, στην αρχή, το δικό της παιδί δεν το έστειλε σχολείο και στο σπίτι έμαθε πολλά πράγματα· κυρίως ανακάλυψε τον τρόπο για να μαθαίνει, πράγμα που αποτελεί τη βάση όλης της παιδείας.
Άλλοι γονείς διαφωνούν κάθετα με τη μη σχολική εκπαίδευση και πιστεύουν ότι και οι ίδιοι προσφέρουν στο παιδί τους αυτά που προσφέρουν οι γονείς που προτιμούν τη μη σχολική εκπαίδευση, και επιπλέον το στέλνουν στο σχολείο.
Άλλος αναγνώστης που κατέχει θέση σε έναν οργανισμό για την εναλλακτική εκπαίδευση υποστηρίζει ότι η μη σχολική εκπαίδευση βασίζεται στο αξίωμα ότι η μάθηση είναι μια φυσική διαδικασία, την οποία όμως παραβιάζει το κλασικό σχολείο επιβάλλοντας στα παιδιά προγράμματα και εργασία για το σπίτι, με αποτέλεσμα τα παιδιά να χάνουν το ενδιαφέρον τους για μάθηση. Επομένως, πιστεύει ότι η μη σχολική εκπαίδευση, η μαθητοκεντρική εκπαίδευση, και άλλες εναλλακτικές μέθοδοι εκπαίδευσης είναι πολύ σημαντικές για την παιδεία στη νέα χιλιετία.
Μια αναγνώστρια θεωρεί τη μη σχολική εκπαίδευση, που επέλεξε για τα παιδιά της, απόλυτα επιτυχημένη, όπως και τη μετέπειτα εξέλιξη των παιδιών της και των φίλων τους που δεν πήγαν σχολείο. Απορεί μάλιστα με τις ενστάσεις που διατυπώνονται στο άρθρο όσον αφορά τη δυνατότητα προσαρμογής των παιδιών αυτών στη δομή της κοινωνίας και τη δυνατότητα εκμάθησης των βασικών μαθημάτων.
Μία μητέρα λέει πως και η ίδια δε στέλνει τα παιδιά της στο σχολείο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε θα τα έστελνε στο κολέγιο πράγμα που κάνουν πολλές οικογένειες. Κι αυτή δεν κατανοεί τις ενστάσεις που διατυπώνονται στο άρθρο, καθώς δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για προβλήματα στην εκπαίδευση των παιδιών που δεν πηγαίνουν σχολείο. Άλλωστε, και από το δημόσιο σχολείο αποφοιτούν πολλά παιδιά με κενά στην εκπαίδευσή τους και ο νομοθέτης, μάλλον, θα έπρεπε να εστιάσει σε αυτά και στη βελτίωση της δημόσιας εκπαίδευσης.
Άλλη αναγνώστρια είναι ένθερμη οπαδός της μη σχολικής εκπαίδευσης και την παρέχει στα παιδιά της γιατί πιστεύει ότι έτσι τους προσφέρει καλύτερη εκπαίδευση από αυτή που η ίδια έλαβε ως παιδί στο σχολείο.
.JPG)
