Η ΕΝΙΑΙΑ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Η 25η επέτειος του νόμου Lang για την ενιαία τιμή του βιβλίου στη Γαλλία
Είκοσι πέντε χρόνια μετά την εφαρμογή του νόμου Lang για την ενιαία τιμή του βιβλίου, κανείς δεν αμφισβητεί την επιτυχία του.
Ο νόμος του Jacques Lang για την ενιαία τιμή του βιβλίου ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 1981. Εικοσιπέντε χρόνια μετά, ο Υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης Mitterand φαίνεται πως είχε δίκιο: ο νόμος για την ενιαία τιμή του βιβλίου προστάτεψε το χώρο των ανεξάρτητων βιβλιοπωλείων, την εποχή που απειλούνταν με εξαφάνιση από τις μεγάλες αλυσίδες των υπεραγορών. Ακόμα καλύτερα: Ο νόμος αυτός προσέφερε την απαραίτητη ασφάλεια και ενθάρρυνε, κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του ’80 και του ’90, τους νέους ανθρώπους να ασχοληθούν και πάλι με το βιβλίο και να ανοίξουν βιβλιοπωλεία. Στην πραγματικότητα, η εφαρμογή αυτού του νόμου αποδείχτηκε μια εξαιρετικά συνετή απόφαση: εκτός από το ότι συνέβαλε ώστε να διατηρηθεί ο πλουραλισμός και η ποικιλία στα γαλλικά βιβλιοπωλεία, κατάφερε να διατηρήσει σταθερή την τιμή του βιβλίου στη Γαλλία στα χρόνια που ακολούθησαν. Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι ο νόμος Lang θα μείνει στην ιστορία, μαζί με την κατάργηση της θανατικής ποινής, ως μια από τις πλέον σημαντικές αποφάσεις που πήρε η γαλλική Αριστερά.
Μαρτυρία:
Μαρτυρία:
«Αν υπάρχω ακόμη το χρωστάω στον JacquesLang»
Οι μικροί εκδότες τού λένε «ευχαριστώ».
«Αν υπάρχω ακόμη το χρωστάω στον Ζακ Λανγκ» παραδέχεται η Sabine Wespieser, νέα εκδότρια που ίδρυσε τον οίκο της το 2001. Και είναι κατηγορηματική: χωρίς τη νομοθεσία για την ενιαία τιμή του βιβλίου, δε θα μπορούσε να ξεκινήσει το επάγγελμά της. Παραλείπουμε συχνά να το αναφέρουμε: ο νόμος Lang δεν επέτρεψε μόνο σε μια ολόκληρη γενιά βιβλιοπωλών να ανοίξει καταστήματα και να αναπτυχθεί αλλά είχε το ίδιο αποτέλεσμα και για τους εκδότες, αφού ευνόησε τη δημιουργία μικρών εκδοτικών οίκων που είχαν πια τη δυνατότητα να εκδίδουν λίγους τίτλους.
«Στις ΗΠΑ, εξηγεί η Sabine Wespieser, όλοι οι εκδοτικοί οίκοι του δικού μας μεγέθους λειτουργούν ως ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την ενίσχυση διαφόρων σωματείων. Εδώ, όμως, τα βιβλία μας βρίσκονται παντού, σε όλα τα βιβλιοπωλεία, οι βιβλιοπώλες μάς στηρίζουν όπως ακριβώς κάνουν και με τους μεγάλους εκδότες, γιατί η ενιαία τιμή σταμάτησε τον αγώνα της υπερεπανατοπεθέτησης των βιβλίων. Σίγουρα όλα δεν είναι ειδυλλιακά, και δε θα έλεγα ότι έκανα περιουσία, αλλά όσο ισχύει ο νόμος Lang, οι μικροί εκδότες θα μπορούν να εκδίδουν τα βιβλία που αγαπούν».
Η ενιαία τιμή του βιβλίου στην Ευρώπη
Η ενιαία τιμή του βιβλίου στην Ευρώπη
Η ρύθμιση της τιμής του βιβλίου είναι μάλλον ευρωπαϊκό φαινόμενο και μάλιστα χαρακτηρίζει τα αρχαιότερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ρίχνοντας μια ματιά στις οδηγίες που έχουν δοθεί από τη Διεύθυνση Βιβλίου και Ανάγνωσης (DDL-υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού), στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Βιβλιοπωλών (EBF) και στις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εκδοτών (FEE), μπορούμε να πούμε ότι η ενιαία τιμή του βιβλίου εφαρμόζεται σε δέκα περίπου χώρες είτε ως νόμος του κράτους είτε ως συμφωνία μεταξύ των επαγγελματιών του κλάδου. Εκτός από τη Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ισπανία η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ολλανδία και η Σλοβενία έχουν θεσπίσει σχετικούς νόμους. Η Ιταλία έχει επίσης υιοθετήσει την ενιαία τιμή, μόνο που η εφαρμογή του νόμου παραμένει αμφίβολη καθώς εμφανίζει πολλές εξαιρέσεις. Στη Δανία και την Ουγγαρία, η ενιαία τιμή εφαρμόζεται ως συμφωνία μεταξύ εκδοτών και βιβλιοπωλών. Ωστόσο, η Δανία αναθεώρησε το συγκεκριμένο σύστημα, προσθέτοντας τόσo πολλές εξαιρέσεις που στην ουσία χάθηκε το πνεύμα του νόμου. Η Σλοβενία προετοιμάζεται να ψηφίσει ένα νόμο που θα επικυρώσει την υπάρχουσα συμφωνία μεταξύ εκδοτών και βιβλιοπωλών, η Πολωνία και το Βέλγιο συζητάνε κάτι ανάλογο εδώ και μερικά χρόνια, ενώ η Μεγάλη Βρετανία κατάργησε το δικό της νόμο το 1995.
Στην Ευρώπη, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Νορβηγία εφαρμόζει την ενιαία τιμή, όπως και η γερμανόφωνη Ελβετία (κάτι που δεν ισχύει για τη γαλλόφωνη Ελβετία). Επίσης, το σύνολο των 25 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εκτός από τη Δανία) έχει παραχωρήσει μειωμένο ΦΠΑ στο βιβλίο, ως έναν ακόμη τρόπο υποστήριξης. Μάλιστα η Ιρλανδία, η Μεγάλη Βρετανία και η Νορβηγία δεν εφαρμόζουν καμιά φορολογική επιβάρυνση. Εκτός Ευρώπης, κυριαρχεί το φιλελεύθερο καθεστώς. Ωστόσο, το Μεξικό ψήφισε πρόσφατα έναν νόμο που εφαρμόζει τη σταθερή τιμή του βιβλίου.