ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ – Μαζί με τις ευχές μας, χαρίζουμε ένα κεφάλαιο χρήσιμο για όλους
Γράφει η Έλενα Πατάκη
Δέκα χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Μεγαλώνοντας (με) το παιδί μου», σας χαρίζουμε σήμερα το κεφάλαιο «Ένας Πατέρας».
Στο κεφάλαιο αυτό ο ψυχίατρος Κώστας Γκοτζαμάνης παρουσιάζει έναν Πατέρα (με πι κεφαλαίο) που, όπως λέει ο ίδιος, δεν είναι ούτε ψαγμένος ψυχολόγος ούτε ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτικός, αλλά καταφέρνει, όπως λέει ο γιος του, να είναι η μεγάλη δύναμη της οικογένειας, πάντα δίπλα στη γυναίκα του και τα παιδιά του και ποτέ απέναντι.
Ο αναγνώστης παρακολουθεί τον Πατέρα την παραμονή της πρώτης μέρας των Πανελλαδικών του γιου.
Είναι ένα κεφάλαιο που βασίζεται 100% σε αληθινά γεγονότα και αξίζει να το διαβάσουν όλοι.
Γιατί δεν είναι μικρό το κατόρθωμα του Πατέρα:
«Ο γιος, μια μέρα πριν αρχίσει τον "Γολγοθά" των εξετάσεων, πήρε από τον πατέρα του αυτό που χρειαζόταν: το ενδιαφέρον του, τον σεβασμό του, την εκτίμησή του, την ψυχραιμία του, την αναγνώριση της προσπάθειάς του, τη συναίσθησή του για τις αγωνίες του, την εμπειρία του από δικές του ανάλογες προσπάθειες, τη στάση του απέναντι στη δική του αποτυχία, την αίσθηση ότι τίποτε δεν τελειώνει αύριο κι ότι ο πατέρας του είναι πάλι "δίπλα" του».
Ένας Πατέρας
Η Ανδρομάχη εργάζεται σε μια διαφημιστική εταιρεία και είναι παντρεμένη με τον Ηλία, που είναι λογιστής. Έχουν δυο παιδιά, τον Κυριάκο, που είναι στην τρίτη λυκείου και από αύριο αρχίζει τις πανελλήνιες εξετάσεις για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, και τον Παντελή, που μόλις τελείωσε την τρίτη γυμνασίου.
Είναι 7.30 το πρωί, ακούει το ξυπνητήρι της να χτυπάει, είναι η ώρα που σηκώνεται για να ετοιμαστεί να πάει στη δουλειά. Ανοίγει τα μάτια της και βλέπει στο κομοδίνο της, δίπλα στο ξυπνητήρι, ένα λουλούδι σ’ ένα ποτήρι με νερό. Το κοιτάζει απορημένη, γρήγορα αλλάζει έκφραση και χαμογελάει ικανοποιημένη, ο Ηλίας είναι πάντα πολύ τρυφερός μαζί της και ποτέ δεν ξεχνάει τα γενέθλιά της. Εκείνη τα είχε ξεχάσει εντελώς, μέσα στη σκοτούρα της για τις εξετάσεις του Κυριάκου.
Σε λίγο εμφανίζεται ο Ηλίας χαμογελαστός μ’ έναν δίσκο με το πρωινό της. Δεν το κάνει συχνά, αλλά σήμερα είναι η μέρα της! Την περιμένει να ανασηκωθεί για να τον ακουμπήσει στα πόδια της. Σκύβει και τη φιλάει: «Χρόνια σου πολλά, αγάπη μου, να σε χαίρομαι!». Εκείνη του απαντάει μ’ ένα ψεύτικο παράπονο: «Ναι, να με χαίρεσαι έναν χρόνο μεγαλύτερη…». Ο Ηλίας φαίνεται πως την περίμενε την απάντηση της Ανδρομάχης και την είχε έτοιμη την ατάκα του: «Έναν χρόνο ομορφότερη θες να πεις!». Η Ανδρομάχη τον αγκαλιάζει και τον φιλάει, θέλει να τον ευχαριστήσει για την αγάπη του, που της την προσφέρει τόσο απλόχερα. Ο Ηλίας δέχεται μ’ ευχαρίστηση την αγκαλιά της και της ψιθυρίζει στο αυτί: «Σου ’χω μια έκπληξη για σήμερα!». Η Ανδρομάχη στρέφεται και τον κοιτάζει: «Έκπληξη; Τι έκπληξη;». «Α, δεν σου λέω, τότε δεν θα ’ναι έκπληξη, και ξέρω πόσο πολύ σ’ αρέσουν οι εκπλήξεις!» Η Ανδρομάχη ξέρει ότι δεν θα της αντισταθεί για πολύ, στο τέλος θα της το μαρτυρήσει σαν μικρό παιδί. Αρέσει και στους δυο να το παίζουν αυτό το παιχνίδι: «Είναι ένα δώρο;». Ο Ηλίας κάνει πως το σκέφτεται: «Περίπου…». Την Ανδρομάχη την τρώει η περιέργεια: «Κόσμημα;». Ο Ηλίας παριστάνει τον δύσκολο: «Αν ήταν κόσμημα θα σ’ το ’δινα τώρα. Είναι ένα βραδινό δώρο!». «Τι θες να πεις; Βραδινό ρούχο;» Ο Ηλίας κάνει τον απογοητευμένο που η γυναίκα του δυσκολεύεται να μπει στο νόημα: «Βραδινή έξοδος! Μόνο για μας τους δυο! Θέατρο και μετά φαγητό σ’ ένα καταπληκτικό εστιατόριο που θα σου αρέσει πολύ, μη με ρωτάς ποιο, αποκλείεται να σου πω τώρα περισσότερα!».
Ξαφνικά η έκφραση της Ανδρομάχης αλλάζει εντελώς. Τον απωθεί με τα χέρια της και τον κοιτάζει από απόσταση, επιτιμητικά: «Ηλία, είσαι σοβαρός; Ξέχασες τι είναι αύριο;». Ο Ηλίας την κοιτάζει απορημένος: «Τι είναι αύριο;». Η Ανδρομάχη δείχνει πια να είναι αληθινά απογοητευμένη μαζί του: «Καλά, είσαι απαράδεκτος, τι απαράδεκτος, εντελώς αναίσθητος. Αύριο είναι η πρώτη μέρα των εξετάσεων του Κυριάκου!». Ο Ηλίας συνεχίζει να δείχνει ότι δεν καταλαβαίνει: «Ε και;». «Τι “ε και” ρε Ηλία, το παιδί ξεκινάει αύριο τον Γολγοθά του κι εμείς θα λείπουμε σήμερα από το σπίτι για νυχτερινή διασκέδαση και τρυφερό τετ α τετ; Πώς την έχεις δει;» Ο Ηλίας βάζει τα γέλια: «Τι θες να κάνουμε, να κάτσουμε σπίτι να τον ξενυχτήσουμε;».
Τώρα πια η Ανδρομάχη είναι έξαλλη. Ακουμπάει δίπλα της το άθικτο πρωινό της και σηκώνεται από το κρεβάτι πολύ εκνευρισμένη: «Δεν είναι μόνο που σε ανέχομαι, που ανέχομαι την αναισθησία σου, πρέπει τώρα να γελάσω και με το κρύο σου χιούμορ; Τι κουβέντα ήταν αυτή, μου λες; Θα το γρουσουζέψεις το παιδί με τις ανοησίες σου. Αν είσαι τόσο αναίσθητος, να πας μόνος σου στο θέατρο και στο γκουρμέ σου εστιατόριο. Εμένα η θέση μου σήμερα το βράδυ είναι εδώ, δίπλα στο παιδί μου!».
Δυο ώρες αργότερα, και ενώ και οι δυο είναι ήδη στις δουλειές τους, ο Ηλίας παίρνει στο κινητό του ένα μήνυμα από την Ανδρομάχη: «Δεν το χωράει ο νους μου ότι σκέφτεσαι την καλοπέρασή σου, ενώ ξέρεις ότι το παιδί μας υποφέρει». Ο Ηλίας διαβάζει το μήνυμα και νιώθει το αίμα να του ανεβαίνει στο κεφάλι. Αισθάνεται πολύ θυμωμένος με την Ανδρομάχη. Αποφασίζει να μην της απαντήσει αμέσως αλλά να δώσει λίγο χρόνο στον Εαυτό του να ηρεμήσει και να σκεφτεί όσο γίνεται πιο νηφάλια τι μπορεί να κάνει.
Μετά από μια ώρα καταλαβαίνει ότι αυτό που του έχει μείνει πιο έντονα από το μήνυμα της Ανδρομάχης είναι ότι το παιδί υποφέρει. Σκέφτεται ότι αυτός δεν είχε αυτή την εντύπωση για τον Κυριάκο, μήπως δεν το έχει προσέξει, μήπως του ξεφεύγει κάτι; Αποφασίζει ότι χρειάζεται να μιλήσει με τον Κυριάκο, θέλει να ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει και πώς μπορεί να τον βοηθήσει. Είναι μια μέρα με απίστευτη πίεση στη δουλειά, είναι η εποχή της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, το ηλεκτρονικό σύστημα του Υπουργείου Οικονομικών για μια ακόμη φορά τρέχει με ταχύτητα χελώνας. Παρ’ όλα αυτά, αποφασίζει να θυσιάσει μια ώρα από τη δουλειά για να μιλήσει με τον γιο του. Τηλεφωνεί στο σπίτι, ξέρει ότι είναι εκεί μόνος του και διαβάζει. Το τηλέφωνο χτυπάει αρκετές φορές πριν απαντήσει ο Κυριάκος.
Κυριάκος: Ναι;
Ηλίας: Γεια σου, Κυριάκο, τι κάνεις;
Κυριάκος: Καλά, διαβάζω.
Ηλίας: Α, ωραία! Να σου πω, είναι πρόβλημα να πιούμε ένα γρήγορο καφεδάκι μαζί;
Κυριάκος: Τι έγινε, μπαμπά, συμβαίνει κάτι;
Ηλίας: Όχι, όλα είναι μια χαρά, απλώς θέλω να έχουμε μια μικρή κουβέντα οι δυο μας.
Κυριάκος: Εντάξει, πού; Εδώ, στο σπίτι;
Ηλίας: Προτιμώ έξω από το σπίτι, να πάρεις και λίγο αέρα με την ευκαιρία. Κατέβα στο καφέ της πλατείας, θα είμαι εκεί σε 10 λεπτά.
Κυριάκος: Έγινε, θα είμαι εκεί.
Φτάνουν μαζί στον τόπο της συνάντησης, διαλέγουν ένα απόμερο τραπεζάκι και κάθονται ο ένας απέναντι στον άλλο. Ο Ηλίας παρατηρεί κρυφά τον γιο του, νιώθει συγκίνηση που αυτό το παλικάρι είναι το δικό του παιδί. Αποφασίζει να του μιλήσει όπως του αξίζει, όπως θα μιλούσε σ’ έναν μεγάλο άνθρωπο που τον σέβεται και τον εκτιμάει. Αλλά την αρχή στην κουβέντα την κάνει ο Κυριάκος.
Κυριάκος: Τι γίνεται, τρέχει κάτι; Ανησύχησα με το τηλεφώνημά σου.
Ηλίας: Σου είπα και πριν, δεν συμβαίνει τίποτε κακό. Ήθελα να σε δω για λίγο, σήμερα που είναι η τελευταία σου μέρα πριν τις εξετάσεις. Θέλω να ξέρω από πρώτο χέρι αν σε δυσκολεύει κάτι, πώς νιώθεις τώρα που μπαίνεις στην τελική ευθεία, αν έχεις άγχος, αν σε στεναχωρεί κάτι…
Κυριάκος: Εντάξει, είναι δυνατό να μην έχω άγχος; Σίγουρα έχω άγχος. Αλλά όχι, δεν με στεναχωρεί κάτι ιδιαίτερα. Τώρα που το σκέφτομαι, μπορεί να στεναχωριέμαι γιατί σε ορισμένα σημεία δεν έχω προετοιμαστεί καλά, θα μπορούσα και καλύτερα. Αλλά στεναχωρημένος όχι, δεν είμαι, μπορώ να πω μάλιστα πως χαίρομαι κιόλας που επιτέλους τελειώνει όλη αυτή η ιστορία που τη σέρνω δυο ολόκληρα χρόνια τώρα. Χαίρομαι όταν σκέφτομαι ότι σε δέκα μέρες με περιμένει ένα καλοκαίρι χωρίς βιβλία και φροντιστήρια. Άλλωστε μου το έχεις υποσχεθεί ότι θα μ’ αφήσεις να πάω για κάμπινγκ με τους φίλους μου, έτσι;
Ηλίας: Σίγουρα. Ώστε, λοιπόν, λες ότι δεν είσαι στεναχωρημένος.
Κυριάκος: Ξεκόλλα, ρε μπαμπά, γιατί να είμαι στεναχωρημένος; Θέλω να μπω στο πανεπιστήμιο, και για να μπω πρέπει να το προσπαθήσω, αυτό είναι όλο. Δηλαδή, αν ήμουν αθλητής κι αύριο έδινα έναν πολύ σημαντικό αγώνα, θα έπρεπε σήμερα να είμαι στεναχωρημένος;
Ηλίας: Σωστά, ωραίο παράδειγμα, μου άρεσε! Πάντως θέλω να ξέρεις ότι εγώ είμαι πολύ ικανοποιημένος με την προσπάθειά σου. Είναι φυσικό την προηγούμενη των εξετάσεων να σκέφτεσαι ότι έχεις ελλείψεις και ότι θα μπορούσες να έχεις προσπαθήσει περισσότερο. Κι εγώ όταν έδινα εξετάσεις έτσι ένιωθα.
Κυριάκος: Σοβαρά; Η μαμά μού έχει πει ότι ήσουν πολύ καλός φοιτητής!
Ηλίας: Αλήθεια; Σ’ το ’χει πει αυτό η μαμά;
Κυριάκος: Ναι, κι ότι έπαιρνες υποτροφία!
Ηλίας: Καλά, να θυμηθώ να την κεράσω για τα καλά της λόγια, έχει και τα γενέθλιά της σήμερα!
Κυριάκος: Ναι, βέβαια, δεν θα κάνετε τίποτε;
Ηλίας: Έχω κανονίσει να πάμε οι δυο μας στο θέατρο και μετά για φαγητό σ’ ένα ακριβό εστιατόριο!
Κυριάκος (με εύθυμη διάθεση): Πο πο, τα αγαπημένα μου τα πιτσουνάκια!
Ηλίας (στο ίδιο κλίμα): Σας παρακαλώ κύριέ μου, δείξτε λίγη σοβαρότητα! (σοβαρεύει) Εγώ όμως σου έχω πει και κάτι που μπορεί να μην το θυμάσαι, ότι πέρασα με τη δεύτερη προσπάθεια στο πανεπιστήμιο. Κι αυτό μου βγήκε σε μεγάλο καλό, γιατί τη δεύτερη χρονιά πέρασα στη σχολή που ήθελα. Το έχω σκεφτεί πολλές φορές και ανατριχιάζω στην ιδέα ότι παρά λίγο την πρώτη χρονιά να περνούσα σε μια σχολή που δεν μου άρεσε καθόλου. Αν είχε συμβεί αυτό, μπορεί να μην έμπαινα στον κόπο να ξαναδώσω εξετάσεις, οπότε θα είχα σπουδάσει κάτι που δεν μ’ ενδιέφερε. Γι’ αυτό μην ανησυχείς, κάθε εμπόδιο για καλό. Η αποτυχία δεν σημαίνει τίποτε, στο χέρι σου είναι να σου βγει σε καλό.
Κυριάκος: Καταλαβαίνω τι λες. Αυτό που θέλω εγώ τώρα είναι να είμαι ήρεμος και συγκεντρωμένος για να δώσω τον καλύτερο Εαυτό μου.
Ηλίας: Σωστά, πολύ σωστά. Λοιπόν, φιλαράκο μου, έχω την εντύπωση ότι σήμερα καταλαβαινόμαστε πολύ καλά! (κοιτάζει το ρολόι του) Οχ, καλά, ξεχαστήκαμε! Τρέχουμε σήμερα!
Σηκώνονται και οι δυο γελαστοί κι ευχαριστημένοι, είναι ώρα να αποχαιρετιστούν, να πάει ο καθένας στη δουλειά του, αλλά κοντοστέκονται για λίγο, σαν να θέλει να πει κάτι τελευταίο ο ένας στον άλλον. Αυτή τη φορά είναι ο Ηλίας που κάνει την αρχή.
Ηλίας: Ξέρεις κάτι; Τις χαίρομαι τις κουβέντες μας!
Κυριάκος: Πάντα! Είσαι μεγάλη δύναμη. Σ’ το ’χω ξαναπεί και το λέω παντού, μου δίνεις δύναμη, είσαι δίπλα μου, ποτέ απέναντι.
Ηλίας: Αν το καταφέρνω αυτό είναι γιατί σ’ αγαπάω.
Κυριάκος: Γιατί ξέρεις ν’ αγαπάς!
Ηλίας: Αχ, τώρα μ’ έφτιαξες! (τον αγκαλιάζει προσπαθώντας να κρύψει τη συγκίνησή του) Καλή σου επιτυχία, αγόρι μου!
Κυριάκος: Σ’ ευχαριστώ, μπαμπά μου.
Ο Ηλίας γυρνάει στη δουλειά του ικανοποιημένος από την κουβέντα του με τον γιο του. Τώρα ξέρει πώς πρέπει να μιλήσει στην Ανδρομάχη, ξέρει ότι θα μπορέσουν να συνεννοηθούν και ότι θα κάνουν αυτό που είναι καλό και για τους ίδιους και για το παιδί τους.
Είναι τόσο δύσκολο να είσαι Πατέρας;
Η ιστορία του Ηλία, της Ανδρομάχης και του Κυριάκου είναι μια 100% αληθινή ιστορία. Άλλαξα μόνο τα ονόματα και το επάγγελμα της μητέρας, μάλιστα ζήτησα από τον πατέρα να μου επιτρέψει να κρατήσω το πραγματικό του επάγγελμα. Ο πατέρας της ιστορίας μας είναι ένας λογιστής, ένας τεχνοκράτης δηλαδή, με καλές σπουδές στα οικονομικά. Δεν είναι ούτε ψαγμένος ψυχολόγος, ούτε ευαισθητοποιημένος εκπαιδευτικός. Δουλεύει πολλές ώρες την ημέρα και ο ελεύθερος χρόνος του είναι πάντα πολύ περιορισμένος. Παρ’ όλα αυτά, καταφέρνει, όπως λέει και ο γιος του, να είναι η μεγάλη δύναμη της οικογένειας, πάντα δίπλα στη γυναίκα του και τα παιδιά του και ποτέ απέναντι. Ο Ηλίας, λοιπόν, πρώτα απ’ όλα καταρρίπτει το φοβερό αυτό επιχείρημα που χρησιμοποιούν σαν καραμέλα οι «πολυάσχολοι» πατέρες: «Είμαι τόσο απασχολημένος, δυστυχώς δεν προλαβαίνω, το κάνω για να μην τους λείπει τίποτε, αυτά τα θέματα τα έχει αναλάβει η μητέρα τους». Ο Ηλίας αποδεικνύει ότι το θέμα δεν είναι η ποσότητα αλλά η ποιότητα του χρόνου. Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι το αυθεντικό ενδιαφέρον και η ανάληψη της ευθύνης.
Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να ακολουθήσουμε βήμα βήμα τον Ηλία για να καταλάβουμε τι είναι αυτό που τον κάνει έναν σύγχρονο και επαρκή Πατέρα, με πι κεφαλαίο.
Πρώτα απ’ όλα, είναι ένας καλός σύντροφος που αγαπάει και επιθυμεί τη γυναίκα του και –κυρίως– θέλει και ξέρει να της το δείχνει. Δεν έχει τόση σημασία αν αυτή η γυναίκα τυχαίνει να είναι η μητέρα των παιδιών του. Θα μπορούσε να είναι χωρισμένος και αυτή η γυναίκα να μην είναι η μητέρα των παιδιών του. Αυτό που σε κάθε περίπτωση έχει σημασία είναι ότι ο ίδιος αποτελεί για τα παιδιά του ένα θετικό πρότυπο στον ρόλο του συντρόφου. Επιπλέον, προσφέρει στα παιδιά του ένα θετικό πρότυπο συνεργασίας με τη μητέρα τους.
Χρησιμοποιεί το παραδοσιακό κομμάτι του Εαυτού του ως εκεί που το χρειάζεται. Αυτό το κομμάτι τον βοηθάει να μη βουλιάζει στην ανησυχία και στη στεναχώρια για τις εξετάσεις του γιου του με τον τρόπο που το κάνει η γυναίκα του. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν ενδιαφέρεται για τον γιο του, και το αποδεικνύει στη συνέχεια. Επιπλέον, ο παραδοσιακός άνδρας, ακόμα κι αν δεν συντονιζόταν με τη στάση της γυναίκας του, θα άφηνε τη γυναίκα του να «καθαρίσει» με τα συναισθηματικά και τις επικοινωνίες ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας και να πάρει τις σχετικές αποφάσεις. Όμως, ο πατέρας της ιστορίας μας είναι αποφασισμένος να μην αρκεστεί σε μια επικοινωνία με τον γιο του διά μέσου της γυναίκας του. Ο πατέρας της ιστορίας μας είναι εξοπλισμένος με ψυχικές δεξιότητες που δεν διαθέτει ο παραδοσιακός άνδρας, κι αυτό τον βοηθάει να παίρνει την ευθύνη του ρόλου του και να είναι ένας επαρκής πατέρας στις σημερινές συνθήκες με τις τόσο διαφορετικές απαιτήσεις.
Σαν σύγχρονος άνθρωπος, καταφέρνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του (πρώτο και βασικό κριτήριο της συγκινησιακής νοημοσύνης) και να τα διαχειρίζεται με λειτουργικό τρόπο. Όταν ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι του, καταλαβαίνει ότι είναι θυμωμένος και καταφέρνει να μην αντιδράσει όσο η έξαψη που του δημιουργεί ο θυμός δεν τον αφήνει να δει καθαρά. Μετά από μια ώρα, όταν η σκόνη του θυμού του έχει αρχίσει να κατακάθεται, μπορεί να διακρίνει καθαρότερα αυτό που τον ενδιαφέρει περισσότερο στο μήνυμα της γυναίκας του, δηλαδή το ενδεχόμενο να υποφέρει ο γιος του. Δεν τον απασχολεί να ανταποδώσει άμεσα το «χτύπημα» της γυναίκας του, όπως θα ’κανε κάθε «άνδρας» που δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του. Τον ενδιαφέρει να βοηθήσει τους ανθρώπους που αγαπά και ξέρει ότι, για να το καταφέρει αυτό, μπορεί να χρειαστεί να εκκρεμεί η λύση στην κρίση με τη γυναίκα του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι σε πόλεμο μαζί της. Άλλη μια δεξιότητα που δεν διαθέτει ο παραδοσιακός άνθρωπος αλλά είναι τόσο χρήσιμη στις σύγχρονες συνθήκες, να μπορεί δηλαδή να αντέχει την εκκρεμότητα, να αντέχει την αναβολή της λύσης.
Όσο λοιπόν εκκρεμεί η λύση, δεν είμαι «μαλωμένος» με τον άνθρωπό μου, δεν του κρατάω μούτρα, δεν ξεχνάω ότι ο άλλος άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος που αγαπώ κι ότι αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι να καταφέρουμε μαζί να οδηγηθούμε στη λύση. Το λέω αυτό γιατί κάποτε ένας πατέρας μού είχε πει: «Εγώ αντέχω με το παραπάνω την αναβολή της λύσης, μπορώ να μη μιλάω στη γυναίκα μου για μήνες [!!], αυτή δεν αντέχει!».
Αποφασίζει να μιλήσει με τον γιο του, παρ’ όλη την πίεση της δουλειάς του και τα πιεστικά χρονικά περιθώρια στη μελέτη του γιου του. Εμπιστεύεται τον Εαυτό του και τη βούλησή του να έχει μαζί του μια συζήτηση που θα βοηθήσει καταρχήν τον γιο του. Αυτός είναι ο δικός του τρόπος να βοηθήσει, και γι’ αυτόν τον λόγο είναι πολύτιμος στον ρόλο του. Στη συζήτηση τον καθοδηγεί ο σεβασμός και η εκτίμηση για τον γιο του και για όσα –λίγα ή πολλά, δεν έχει σημασία μια μέρα πριν τις εξετάσεις– έχει προσπαθήσει. Δεν αρκείται σε παραινέσεις και προτροπές του τύπου «δώσ’ τα όλα», «μην κωλώνεις, μεγάλε», «να είσαι δυνατός» και άλλες ανάλογες ευκολίες. Του μιλάει για τις δικές του δυσκολίες την εποχή που ήταν στη θέση του γιου του. Ο γιος του ξέρει για τις επιτυχίες του πατέρα του από τη μητέρα του. Αυτός ο γιος είχε την τύχη να έχει μια μητέρα που αγαπάει, εκτιμάει, θαυμάζει τον πατέρα του. Όμως, ο πατέρας δεν καμαρώνει όταν ακούει τον γιο του να μιλάει για τις παλιές του επιτυχίες. Μπορεί να συγκινείται για τα καλά λόγια της γυναίκας του, κι αυτό μπορεί να τον βοηθάει να μαλακώσει ο θυμός του για εκείνη, που σίγουρα είναι ακόμα ζωντανός μέσα του, αλλά στη συζήτηση με τον γιο του δεν μένει εκεί.
Ο γιος, μια μέρα πριν αρχίσει τον «Γολγοθά» των εξετάσεων, πήρε από τον πατέρα του αυτό που χρειαζόταν: το ενδιαφέρον του, τον σεβασμό του, την εκτίμησή του, την ψυχραιμία του, την αναγνώριση της προσπάθειάς του, τη συναίσθησή του για τις αγωνίες του, την εμπειρία του από δικές του ανάλογες προσπάθειες, τη στάση του απέναντι στη δική του αποτυχία, την αίσθηση ότι τίποτε δεν τελειώνει αύριο κι ότι ο πατέρας του είναι πάλι «δίπλα» του.
Όμως όσο περισσότερα δίνεις, τόσο περισσότερα παίρνεις. Κι ο πατέρας φεύγει πιο ήσυχος, πιο μαλακωμένος με τη γυναίκα του, ο γιος του τον βοήθησε να δει τι μπορεί να κάνει από δω και πέρα. Επιπλέον, ο γιος του του επιφύλασσε ένα ακόμη δώρο, του ανταπόδωσε γενναιόδωρα τη δική του αγάπη, τη δική του εκτίμηση και τον δικό του σεβασμό: «μου δίνεις δύναμη», «είσαι μεγάλη δύναμη», «ξέρεις ν’ αγαπάς», «είσαι πάντα δίπλα, ποτέ απέναντι».
Είναι τόσο δύσκολο να είσαι Πατέρας; Όταν ζήτησα από τον «Ηλία» την άδεια να γράψω αυτή την ιστορία, με παρακάλεσε να προσθέσω κάτι. Ότι δεν ήταν πάντα πατέρας. Έχει υπάρξει και γιος ενός άλλου πατέρα. Οι δυσκολίες του δικού του πατέρα και οι συνέπειες που είχαν στον ίδιο και σ’ όλη την πατρική του οικογένεια τον βοήθησαν να συγκροτήσει τη δική του ταυτότητα ως πατέρα. Επιπλέον, δεν ήταν πάντα «καλός» πατέρας, το να είσαι καλός πατέρας δεν είναι χάρισμα. Το αυθεντικό του ενδιαφέρον για τα παιδιά του ήταν το ισχυρό κίνητρο για να δουλέψει με τον Εαυτό του και να καλλιεργήσει τη δυνατότητά του να είναι παρών, βοηθητικός, να δίνει όλες του τις δυνάμεις και να παίρνει χαρές και ικανοποιήσεις.
Και κάτι τελευταίο. Ο Ηλίας δεν θα είναι πάντα καλός Πατέρας. Θα αναμετριέται πάντα με τον Εαυτό του, τις δυνατότητές του, όσα ξέρει και όσα δεν ξέρει, με συνθήκες και απαιτήσεις που αλλάζουν συνέχεια. Το να είσαι καλός Πατέρας δεν είναι κάτι που το κατακτάς μια φορά, χρειάζεται να το παλεύεις και να το κερδίζεις κάθε μέρα. Κι αυτός ο καθημερινός αγώνας κάνει τη ζωή μας πλούσια, ενδιαφέρουσα και δημιουργική.
