Οι Εκδόσεις Πατάκη στη Διεθνή Έκθεση Παιδικού Βιβλίου στη Μπολόνια

Γράφει ο Πάολα Ζάγκου

Αγαπημένο μου τετράδιο,

Τώρα που με διαβάζεις, εγώ μάλλον πετάω. Κι αν η πατρίδα μας είναι η παιδική μας ηλικία, εγώ πετάω για να ξανασυναντήσω την άλλη πατρίδα μου, την Ιταλία, στη διεθνή έκθεση παιδικού βιβλίου της Μπολόνια. Κάθε χρόνο, η Μπολόνια είναι η φωτεινή στιγμή του εκδοτικού ημερολογίου για όλους τους εκδότες, σε όλο τον κόσμο. Είναι η άνοιξη, η Ιταλία, το ιδανικό μέγεθος του εκθεσιακού χώρου, η εξειδίκευση στα πιο συναρπαστικά σε ιστορίες και χρώματα βιβλία ή μάλλον όλα μαζί που κάνουν αυτή την έκθεση ζηλευτή. Σε αυτήν την υπέροχη γιορτή, οι Εκδόσεις Πατάκη καταγράφουν τη δική τους μεγάλη ιστορία. Φέτος, λοιπόν, μια χρονιά ορόσημο, ευκαιρία να σκαλίσουμε αναμνήσεις, να φωτίσουμε με φωτογραφίες, να παρακολουθήσουμε τη διαδρομή της δικής μας συμμετοχής σε αυτήν την έκθεση. Την προσπάθεια να αφήσουμε το ελληνικό στίγμα στα διεθνή γράμματα. Να προτείνουμε τα ελληνικά βιβλία... στον κόσμο! 

Η συμμετοχή ενός εκδότη στην έκθεση με δικό του περίπτερο συνεπάγεται μια δύσκολη εξίσωση. Σαν σταγόνα στον ωκεανό της παγκόσμιας παραγωγής, ο εκδότης προσπαθεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον, να φωτίσει τους δημιουργούς, να αναδείξει το στίγμα του αναλαμβάνοντας ένα πολύπλοκο εγχείρημα: οργανωτικές δυσκολίες, υψηλό κόστος περιπτέρου, η αποστολή που θα το επανδρώσει, το μεταφρασμένο υλικό – ειδικά όταν έχεις την τιμή να εκπροσωπείς μια γλώσσα που θαυμάζεται από πολλούς αλλά μιλιέται από ελάχιστους.

Χαζεύω τις φωτογραφίες ξεκινώντας από την αρχή: 1994 και οι Εκδόσεις Πατάκη συμμετέχουν για πρώτη (μάλλον) φορά με δικό τους περίπτερο. Και ανακαλύπτω πως χρειάστηκαν μερικές χιλιάδες λιρέτες (χα χα!) για να αγοράσουμε φωτογραφίες από τον επίσημο φωτογράφο της οργάνωσης.

Στην επόμενη είμαστε στο 2007, φωτογράφος ο Στέφανος Πατάκης κι εγώ ποζάρω περήφανα μπροστά από τον Ασιάτη Τριγωνοψαρούλη και τη σειρά βιβλίων πρώτης ανάγνωσης «Χωρίς σωσίβιο».

Έπειτα, το 2010, στα βαριά χρόνια της οικονομικής κρίσης μαθαίνουμε πως το Υπουργείο Πολιτισμού δε διαθέτει κονδύλια για την ελληνική συμμετοχή. Τότε αναλαμβάνουμε πρωτοβουλία. Δε γίνεται να λείπει η Ελλάδα από αυτόν τον χάρτη και λίγες μέρες πριν την έκθεση, νοικιάζουμε χώρο. Το περίπτερό μας αποτελεί το «ελληνικό χώμα» μέσα στην έκθεση. Μαζί μας η Βάσω Ψαράκη, που με δική της πρωτοβουλία επισκέπτεται τακτικά την Μπολόνια και δεν κουράζεται να ζωγραφίζει αφιερώσεις στα ελληνάκια της Ιταλίας που ήρθαν να τη συναντήσουν.

Κάπως έτσι φτάνουμε στο 2023, με ένα «χειροποίητο» περίπτερο που ζωγραφίζεται μέρα με τη μέρα από τις δημιουργικές συναδέλφους μου Κατερίνα Κρις και Χριστίνα Δημητρά. 

Αγαπημένο μου τετράδιο,

Μετράω τις ώρες που θα σηκώσει αυλαία η φετινή έκθεση. Πρωί πρωί, πάντα από τους πρώτους, φτάνουμε στο περίπτερο. Μια μικρή ανασύνταξη πριν τα μεγάφωνα ανακοινώσουν την έναρξη και τα ραντεβού ξεκινούν. Θα καταφέρεις να φωτίσεις την ψυχή της ιστορίας, να αναδείξεις την πινελιά της εικονογράφησης, να προτείνεις το κατάλληλο βιβλίο στον κατάλληλο εκδότη για να το ταξιδέψεις σε μια άλλη γλώσσα; Ο συνάδελφος που έχω απέναντί μου δακρύζει καθώς του αφηγούμαι, σταματάει τη σελίδα και μένει να χαζεύει τη ζωγραφιά που του παρουσιάζω. «Έχετε πολύ ωραία βιβλία!» Εμείς οι εκδότες των μικρών χωρών, εμείς έχουμε το προνόμιο να παρουσιάσουμε το κάτι διαφορετικό που όλοι οι εκδότες ψάχνουν, το κρυμμένο διαμαντάκι απέναντι σε μια μαζικότερη παραγωγή. 

Και μετά, το βράδυ, στα εκδοτικά δείπνα. Γύρω από το ιταλικό τραπέζι που έχει τη δύναμη να φουντώνει τον ενθουσιασμό και να εξαφανίζει την κούραση, συνάδελφοι απ’ όλο τον κόσμο συζητάμε για τα κα-τα-πλη-κτι-κό-τα-τα βιβλία που είδαμε, αποκαλύπτουμε τα μυστικά μπεστ σέλερ ανάκατα με ιστορίες από τη ζωή μας. Μια μεγάλη οικογένεια από παντού, συναντιόμαστε κάθε χρόνο με συνδετικό ιστό μια κοινή αγάπη. Ακόμα θεωρώ συγκλονιστικά αξιοζήλευτο το πορτρέτο που μου σκίτσαρε ο Chris Riddell γύρω από ένα τέτοιο τραπέζι! 

Αγαπημένο μου τετράδιο, η μέρα πλησιάζει. Θα φτάσουν τα υλικά στην ώρα τους, θα τρέξουν τα πάντα στο πρόγραμμα, θα προλάβουμε όλους να τους δούμε;

Δευτέρα πρωί, στο Hall 30, περίπτερο Β40, μια καινούρια ιστορία ξεκινά. Μια ιστορία που έχει πάντα το ίδιο τέλος: Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.