συντελεστές
Ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος
γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπάιδευση από το 1984. Το 1995 κυκλοφόρησε το πρώτο βιβλίο του λογοτεχνίας για παιδιά. Από τότε έχουν κυκλοφορήσει πολλά (πάνω από 50) βιβλία του με δημοφιλέστερο το Ο Τριγωνοψαρούλης. Αρκετά από τα βιβλία του έχουν τιμηθεί με διακρίσεις και βραβεία. Επίσης πολλά βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες και έχουν κυκλοφορήσει στο εξωτερικό. Γράφει σε περιοδικά άρθρα για την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας και είναι μέλος της επιτροπής που έχει ορίσει το ΕΚΕΒΙ για το ίδιο θέμα.
Ο Στρατής Χαβιαράς γεννήθηκε στη Νέα Κίο της Αργολίδας κι έχει εκδώσει έξι συλλογές ποιημάτων, τρία μυθιστορήματα που μεταφράστηκαν σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, και την Αγγλική μετάφραση του Καβαφικού Κανόνα. Από το 1968 ως το 2008 εργάστηκε στο Χάρβαρντ όπου διηύθυνε δυο βιβλιοθήκες, δίδαξε συγγραφή μυθιστορήματος, ίδρυσε και επιμελήθηκε τις εκδόσεις των λογοτεχνικών περιοδικών Αρίον’ς Ντόλφιν και Χάρβαρντ Ριβιού. Το 2002 ξεκίνησε ως συντονιστής και δάσκαλος τα εργαστήρια τέχνης του λόγου (δημιουργική γραφή και επιμέλεια κειμένων) στο ΕΚΕΜΕΛ, και τα επόμενα πέντε χρόνια στο ΕΚΕΒΙ. Αναγνωρίζει το ταλέντο απ’ όπου κατάγεται, όπου και να πηγαίνει, και πιστεύει στη δουλειά και στο αποτέλεσμα. Καμιά φορά η όποια οξυδέρκεια ή ευαισθησία μοιάζει με ταλέντο. Καμιά φορά δεν είναι.
Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Σπούδασε Νομική και Φιλολογία. Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1961 με τη δημοσίευση ποιημάτων του στη «Φιλολογική» Βραδυνή που διηύθυνε ο Μπάμπης Κλάρας. Το πρώτο του ποιητικό βιβλίο, με τον τίτλο Ποιήματα, κυκλοφόρησε το 1966, για να ακολουθήσουν άλλες 11 ποιητικές συλλογές, με τελευταία τη συλλογή Η λύπη των άλλων (εκδόσεις Κέδρος, 2009). Παράλληλα εξέδωσε έξι πεζογραφήματα (τελευταίο το Νερό, Κέδρος, 2011) και πέντε βιβλία κριτικής και δοκιμίου, με θέμα την ελληνική ποίηση. Από το 1982 ως το 1998 εξέδιδε και διηύθυνε το λογοτεχνικό περιοδικό Γράμματα και Τέχνες? από το 2005 ως το 2010 συνδιηύθυνε (με τον Αλέξη Ζήρα) το περιοδικό κριτικής Κ, ενώ από τον Μάρτιο του 2011 (μετά τον θάνατο του Γιάννη Βαρβέρη, με τον οποίο ήταν συνυπεύθυνος) έχει τη διεύθυνση του τριμηνιαίου περιοδικού ποίησης Τα ποιητικά.
Κατά καιρούς συνεργάστηκε με τα σημαντικότερα λογοτεχνικά περιοδικά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και με τις εφημερίδες Βήμα, Καθημερινή, Αυγή, Ελευθεροτυπία και Φιλελεύθερος Κύπρου. Σήμερα δημοσιεύει κείμενα κριτικής στη «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας και στο κυριακάτικο φύλλο της Αυγής. Σε συνεργασία με τον Γιάννη Βαρβέρη συνέταξε την Ελληνική Ποιητική Ανθολογία Θανάτου του Εικοστού Αιώνα (Καστανιώτης, 1996), ενώ με τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου συνέταξαν την Ελληνική Ποιητική Ανθολογία του εικοστού αιώνα (έχουν ήδη κυκλοφορήσει οι δύο πρώτοι τόμοι, που καλύπτουν τις εικοσαετίες 1900-1920 και 1920-1940 αντιστοίχως). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες και έχουν μελοποιηθεί από τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Νίκο Τάτση. Επί σειρά ετών δίδαξε τα μαθήματα της Ιστορίας Λογοτεχνίας και Θεάτρου στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών, ενώ το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008 δίδαξε, με το βαθμό του αναπληρωτή καθηγητή, στη Φιλοσοφική Αθηνών (γαλλικό τμήμα), δημιουργική γραφή και ανάγνωση.
Το 2001 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και με το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού Διαβάζω για την ποιητική συλλογή του Κλεμμένη ιστορία (2000)? το 2009 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (ίδρυμα Πέτρου Χάρη) για το σύνολο του ποιητικού του έργου
Ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου γεννήθηκε το 1959 στην Αθήνα και σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά της Περιφέρειας. Συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Πρώτη και Καθημερινή και διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά ενώ εργάστηκε ως κριτικός λογοτεχνίας στην Αυγή (1982-1991) και στην Ελευθεροτυπία (1991-2010). Από τον Ιούνιο του 1998 μέχρι και τον Φεβρουάριο του 2009 ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας του ενθέτου «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας. Σήμερα συνεργάζεται ως κριτικός λογοτεχνίας με το Βήμα της Κυριακής. Είναι επίσης σύμβουλος έκδοσης στο ηλεκτρονικό περιοδικό Απηλιώτης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης-Λογοτεχνία και Επιστήμες του ανθρώπου (ΕΚΕΜΕΛ) και τακτικός συνεργάτης των περιοδικών Βοοks’ Journal, Εντευκτήριο και Νέα Εστία. Μεταξύ 2007 και 2011 δίδαξε Κριτική και Δοκίμιο στα Εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) ενώ από το 2005 έχει, από τους δέκτες της ΕΤ1 (μαζί με την Κατερίνα Σχινά και τον Μανώλη Πιμπλή), την εκπομπή «Βιβλία στο κουτί» (σκηνοθεσία Πένυ Παναγιωτοπούλου).
Μελέτες του: Μίλτος Σαχτούρης: Η παράκαμψη του υπερρεαλισμού (Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 1992) και Οδόσημα. Στοιχεία προσανατολισμού στο τοπίο της νεοελληνικής λογοτεχνίας (Καστανιώτης, 1999). Ανθολογίες: Σύγχρονοι Έλληνες πεζογράφοι 1974–1990 (μαζί με την Ελισάβετ Κοτζιά, Πατάκης, 1995) και Ανθολογία της ελληνικής ποίησης. 20ος αιώνας. 1900-1920 και 1920-1940 (μαζί με τον Κώστα Γ. Παπαγεωργίου, «Κότινος» 2007 και 2009).
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1963. Σπούδασε Τεχν. Μηχανικός. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αλλά, πολύ σύντομα, στράφηκε στο σενάριο και την πεζογραφία.
Έχει γράψει τα σενάρια για δέκα ταινίες μεγάλου μήκους –ανάμεσά τους οι Απόντες (1996), ο Βασιλιάς (2002), η Αγρύπνια (2005) –σε σκηνοθεσία Ν. Γραμματικού-, οι Ώρες κοινής ησυχίας (2006, σκ. Κ. Ευαγγελάκου) κ.α.
Από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ κυκλοφορούν η συλλογή διηγημάτων του Η ενοχή των υλικών (1997, Βραβείο Μαρίας Ράλλη για πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς) και τα μυθιστορήματα Ο Ζίγκι απ’ τον Μάρφαν – Το ημερολόγιο ενός εξωγήινου (1998), Το γονίδιο της αμφιβολίας (1999) και Αγιογραφία (2003) που συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Τον Οκτώβριο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το πέμπτο του βιβλίο – Τα παιδιά του Κάιν.
Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ο Ζίγκι έχει μεταφραστεί στα ιταλικά, η Αγιογραφία στα γαλλικά και τα γερμανικά, ενώ το Γονίδιο έχει μεταφραστεί σε επτά γλώσσες μέχρι σήμερα.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ―ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ (Κώστας Σταμάτης)
Σκεπτικό διδασκαλίας
Σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης Νεοελληνικής Γλώσσας για διορθώσεις τυπογραφικών δοκιμίων και επιμελητές κειμένων δύναται να νοηθούν αποκλειστικά και μόνο με βάση την κατανόηση των κανόνων λειτουργίας, της γλώσσας και την ορθή χρήση των εγχειριδίων Γραμματικής, Συντακτικού και Λεξικού της Νεοελληνικής Γλώσσας.
Επίσης, από τη γνώση της διαδικασίας σε κάθε φάση της έκδοσης εντός εντύπου, από τη στοιχειοθέτησή του μέχρι την εκτύπωσή του.
Ειδικότερα, για τα μαθήματα αυτά:
Α΄ Για την ορθογραφική-συντακτική διόρθωση
Ακολουθώντας το πνεύμα, την τυπολογία και την κοινωνιολογική προσέγγιση της διδασκαλίας που διέπουν κάθε κεφάλαιο και κανόνα γραπτού και προφορικού λόγου, προσδιορίζονται τα μαθήματα κατανόησης και εξάσκησης μέσα από:
1. Το εγχειρίδιο της κρατικής -σχολικής Γραμματικής
2. Το αντίστοιχο του Συντακτικού
3. Τη Μεγάλη Γραμματική της Ν.Ε. Γλώσσας, Τριανταφυλλίδη
4. Τα βιβλία Συντακτικού της Ν.Ε. Γλώσσας του Τζάρτζανου
5. Το σύγχρονο Λεξικό του Ιδρύματος Μ. Τρανταφύλλίδη (και όχι από το «Λεξικό Μπαμπινιώτη», το οποίο παρεκκλίνει σημαντικά από την εγκεκριμένη γραμματική)
Με την πρόοδο των μαθημάτων εξειδικεύονται τα διδαχθέντα με παραδείγματα κατανόησης και εμπέδωσης των γνώσεων σε δοκίμια υπό έκδοση βιβλίων, καθώς και μέσα από κείμενα του ημερήσιου Τύπου αλλά και από γνωστά λογοτεχνικά έργα, έτσι ώστε να διαμορφώνεται διαυγής αντίληψη λάθους-σωστού, προτιμητέου-εξοβελιστέου, καλύτερης επιλογής λεξιλογίου, σύνταξης και νοηματικής ευκρίνειας.
Β΄ Για τη διόρθωση τυπογραφικών λαθών
Στον τομέα αυτόν, γίνεται εκμάθηση των ειδικών συμβόλων της διόρθωσης και των κανόνων της τυπογραφικής επεξεργασίας (οικογένειες τυπογραφικών στοιχείων, μεγέθη και τύποι γραμμάτων, φόρμες, σχήματα κλπ.) που αφορούν όλες τις φάσεις μίας έκδοσης. Ταυτόχρονα, πρέπει να δημιουργείται και να αναπτύσσεται αντίληψη τυπογραφικής αρμονίας και αισθητικά σωστής γραφιστικής. Επίσης, διδάσκονται τεχνικές προσήλωσης στο τυπογραφικό δοκίμιο και όλη την ύλη, ώστε ν’ απαλλάσσονται τα κείμενα από τυπογραφικά λάθη, αβλεψίες, παροράματα, παραλείψεις, λάθη σελιδοποίησης και λοιπές ατέλειες.
Γ΄ Για την επιμέλεια κειμένων
Σ’ αυτό το ευαίσθητο και πολύπλοκο τμήμα της κειμενικής επεξεργασίας πρέπει ν’ αναπτύσσεται και να βαθαίνει η αντίληψη για τις πρέπουσες ενέργειες που πράγματι μπορούν να βελτιώσουν ένα έργο, χωρίς όμως να προδίδεται το ύφος του συγγραφέα και ό,τι εν γένει συνιστά προσωπικό τρόπο γραφής και έκφρασης.
Οι συμμετέχοντες διδάσκονται πώς πρέπει να υποδέχεται ο επιμελητής το κείμενο πάνω στο οποίο θα εργαστεί, να το αφουγκραστεί σαν πνευματική δημιουργία και συνεπώς να προετοιμαστεί κατάλληλα για τη συνεργασία του με τον συγγραφέα, προς τον οποίο μπορεί και πρέπει ν’ απευθύνει δημιουργικές προτάσεις για τη βελτίωση του κειμένου.
Εδώ, διδάσκονται τρόποι και τεχνικές που ελέγχουν και εξασφαλίζουν στο κείμενο:
1) τη δομική, λειτουργική συγκρότησή του στα επίπεδα χρόνων αφήγησης, των εναλλαγών τους και των προσώπων.
2) ότι το έργο θα ελεγχθεί και θ’ απαλλαγεί από τυχόν πραγματολογικά λάθη, ασάφειες, αβλεψίες και παραλείψεις.
3) ότι το αποτέλεσμα κάθε επέμβασης του επιμελητή θα κατατείνει στη συγκρότηση του έργου ως ενιαίας αφήγησης, πάντοτε με τη σύμφωνη γνώμη του δημιουργού του.
Εργαστήριo διόρθωσης-επιμέλειας
Διδάσκων: Στρατής Μπουρνάζος
Το εργαστήριο απευθύνεται σε όσους και όσες ενδιαφέρονται να γνωρίσουν, με μεθοδικό και συστηματικό τρόπο, στη θεωρία αλλά και στην πράξη, τα προβλήματα, τους κανόνες και τα μυστικά της διόρθωσης και της επιμέλειας. Στόχος του είναι να επισκοπήσει τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζει ένας διορθωτής-επιμελητής, προσφέροντάς του ταυτόχρονα βασικά εργαλεία και εφόδια.
Ξεκινώντας από θέματα όπως οι κανόνες του μονοτονικού συστήματος, η στίξη, η μεταγραφή ξένων ονομάτων, τα πιο συνηθισμένα ορθογραφικά και εκφραστικά λάθη, καθώς και η χρήση βασικών εργαλείων του διορθωτή-επιμελητή, θα προχωρήσουμε σε ειδικότερα ζητήματα, όπως οι υποσημειώσεις και οι παραπομπές, η βιβλιογραφία, συντακτικά και υφολογικά προβλήματα. Επίσης, θα εξετάσουμε ειδικότερα ζητήματα που θέτει η επιμέλεια επιστημονικών, λογοτεχνικών και μεταφρασμένων έργων· τέλος, τις μεγάλες δυνατότητες που μας προσφέρει το διαδίκτυο, τρόπους για τη σωστή και αποτελεσματική χρήση του, καθώς και τις παγίδες του που πρέπει να αποφεύγουμε.
Η πραγμάτευση όλων των παραπάνω ζητημάτων θα γίνει με συγκεκριμένα παραδείγματα κειμένων και με ασκήσεις (κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, αλλά και για το σπίτι).
Πιο συγκεκριμένα:
α) εισαγωγικά
Θα ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για την έννοια της διόρθωσης και της επιμέλειας, τη σημασία της, τις χαρές και τις δυσκολίες της δουλειάς αυτής. Θα προχωρήσουμε στα σύμβολα που χρησιμοποιούνται και σε μια γενική επισκόπηση των εργαλείων του διορθωτή-επιμελητή (γραμματικές, συντακτικά, ειδικά και γενικά λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, κατάλογοι βιβλιοθηκών, πηγές στο διαδίκτυο, το διαδίκτυο εν συνόλω ως πηγή), καταλήγοντας στα συγκεκριμένα βοηθήματα τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στο μάθημα: τα σχολικά εγχειρίδια της γραμματικής και του συντακτικού, τα κλασικά σχετικά έργα του Τριανταφυλλίδη και του Τζάρτζανου, το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, καθώς και ορισμένα ειδικότερα βοηθήματα-οδηγούς του διορθωτή.
β) διόρθωση κειμένων
Στόχος είναι να καλύψουμε όλα τα βασικά «κεφάλαια» της ύλης που πρέπει να γνωρίζει ένας διορθωτής, για να κάνει σωστά τη δουλειά του: κανόνες του μονοτονικού συστήματος, συλλαβισμός, στίξη, το τελικό ν, μεταγραφή ξένων ονομάτων, συνηθισμένα ορθογραφικά και εκφραστικά σφάλματα, τη γραφή με μία ή με δύο λέξεις, τη γραφή με κεφαλαία κ.ά. Επίσης, ειδικότερα ζητήματα που ανακύπτουν κατά τη διόρθωση επιστημονικών βιβλίων, όπως τα δύο βασικά συστήματα παραπομπών και υποσημειώσεων, ο τρόπος σύνταξης της βιβλιογραφίας, η ευρετηρίαση. Στο μεταίχμιο μεταξύ διόρθωσης και επιμέλειας, θα προσεγγίσουμε την έννοια του συντακτικού και εκφραστικού λάθους, εξετάζοντας τρόπους αντιμετώπισής του.
γ) επιμέλεια κειμένων
Έπειτα από μια γενική εισαγωγή στα είδη της επιμέλειας, θα εστιαστούμε τα ειδικότερα ζητήματα που θέτει το καθένα από αυτά. Θα εντοπίσουμε τα κύρια προβλήματα που ανακύπτουν κατά την επιμέλεια επιστημονικών και λογοτεχνικών έργων, καθώς και μεταφράσεων. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα κειμένων (από εφημερίδες και περιοδικά, βιβλία που κυκλοφορούν, υπό έκδοση έργα, κείμενα στο διαδίκτυο), θα επιμείνουμε στα πραγματολογικά σφάλματα, σε συνηθισμένα μεταφραστικά λάθη (λ.χ. ξενισμοί, προσκόλληση στο πρωτότυπο, παρανοήσεις) και υφολογικά προβλήματα (λ.χ. ακυρολεξία, ασάφεια, επαναλήψεις), καθώς και στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τα διορθώσουμε. Θα συζητήσουμε, τέλος, τα –δυσδιάκριτα συχνά– όρια μεταξύ προσωπικού ύφους και σφάλματος, καθώς και το –επίσης δυσδιάκριτο– όριο στο οποίο σταματάει η δικαιοδοσία του επιμελητή, παραχωρώντας τη θέση της στην εξουσία του συγγραφέα.
γ) ζητήματα τυπογραφικής διόρθωσης
Πώς φτάνουμε από το χειρόγραφο (ή το «ηλεκτρονικό χειρόγραφο», στις μέρες μας) στο τυπωμένο βιβλίο; Θα γίνουν σύντομες αναφορές στην ιστορία της τυπογραφίας και στη σημερινή διαδικασία της παραγωγής του βιβλίου, η έμφαση ωστόσο θα δοθεί στα συγκεκριμένα προβλήματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπίσει ο διορθωτής-επιμελητής: από τα πιο απλά και τυπικά (π.χ. «κουτσές αράδες») μέχρι ουσιαστικότερα (λ.χ. σελιδοποίηση, οικογένειες τυπογραφικών στοιχείων, σημειώσεις, πίνακες), καθώς και ζητήματα αισθητικής της έκδοσης. Επίσης, θα εξετάσουμε τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν όταν διορθώνουμε ένα κείμενο σε ηλεκτρονική μορφή, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους το «ηλεκτρονικό χειρόγραφο» μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος οδηγός του διορθωτή και της διορθώτριας.
Ο Μισέλ Φάις (Κομοτηνή, 1957) εργάζεται στη «Βιβλιοθήκη» της Ελευθεροτυπίας, έχει μακρά διδακτική εμπειρία σ’ εργαστήρια δημιουργικής γραφής, ενώ, τελευταία, διευθύνει τον πανελλήνιο θεματικό διαγωνισμό «Hotel–Ένοικοι γραφής» και επιμελείται τη σειρά «Η κουζίνα του δημιουργού» (Εκδόσεις Πατάκη).
Έχει εκδόσει τα μυθιστορήματα Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου (1994· αναθεωρημένη επανέκδοση 2005), Το μέλι και η στάχτη του Θεού (2002), Ελληνική αϋπνία (2004) και Πορφυρά γέλια (2010), τη συλλογή διηγημάτων Απ’ το ίδιο ποτήρι και άλλες ιστορίες (1999· αναθεωρημένη επανέκδοση 2011), το αφήγημα Αegypius Monachus (2001) και τον μονόλογο Το κίτρινο σκυλί (2009).
Το 2000 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος.
Το μυθιστόρημα Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου μεταφράστηκε στα γαλλικά και στα ρουμάνικα, η συλλογή διηγημάτων του μεταφράστηκε στα γαλλικά, ισπανικά και στα αγγλικά. Διηγήματά του συμπεριλήφθησαν σε ισπανικές, γερμανικές, αγγλικές, τσέχικες και κινέζικες ανθολογίες, καθώς, επίσης, δημοσιεύτηκαν σε αμερικάνικα περιοδικά (Harvard Review, Agni, Metamorphoses, Mondo Greco και Τhe Dirty Goat).
Έργα του που δραματοποιήθηκαν: Το πουπουλένιο τίποτα (Αναγνώσεις του Εθνικού Θεάτρου, 2011)· Μετά τις τελευταίες μας λέξεις (Συνεργείο, 2011, σκην. Λίλλυ Μελεμέ)· Πέστροφα Δουνάβεως (Φεστιβάλ Φιλίππων, 2010, σκην. Λ. Μελεμέ)· Το κίτρινο σκυλί (Από Μηχανής Θέατρο, 2009, σκην. Λ. Μελεμέ)· Ελληνική αυπνία (Θέατρο Εμπρός, 2006, σκην. Ρούλα Πατεράκη)· Η πόλη στα γόνατα (Θέατρο Αμόρε―Δοκιμές, 2006 σκην. Θάνος Αναστόπουλος)· Αντρόγυνα (Μονόλογοι Πολιτιστικής Ολυμπιάδας―Θέατρο Μεταξουργείο, 2003, σκην. Περικλής Χούρσογλου)· Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής, 1995, σκηνοθεσία Θοδωρής Γκόνης).
Πραγματοποίησε ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Αθήνα (Ύστερο βλέμμα, 1996 και Η πόλη στα γόνατα, 2002), ομαδικές (Καλοκαίρι, μια συνάντηση, 2006, Αυτοπροσωπογραφία ενός άλλου, 2007, κ.ά.) ενώ συμμετείχε στην «Fotosynkyria» (Θεσσαλονίκη, 2003).
Συνεργάστηκε στο σενάριο με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο (Delivery, Eπίσημη Συμμετοχή Φεστιβάλ Βενετίας και Μόντρεαλ, 2004 και Αθήνα-Κωνσταντινούπολη, 2008).
