Gold Train 2006: η πειραματική εφαρμογή «μεταφοράς διδακτικής εμπειρίας»

Τον περασμένο Δεκέμβριο ολοκληρώθηκε το Gold Train, το πιλοτικό πρόγραμμα «μεταφοράς διδακτικής εμπειρίας», δηλαδή δοκιμασμένων διδακτικών πρακτικών από τα σχολεία που τις επινόησαν και τις εφάρμοσαν για πρώτη φορά σε άλλα σχολεία.

Το πιλοτικό πρόγραμμα αναπτύχθηκε με τη συνεργασία ιδιωτικών φορέων και του INDIRE (το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο της Ιταλίας). Το Gold Train έβαλε ως στόχο να καταγράψει όλες τις πρωτοποριακές διδακτικές πρακτικές που αναπτύσσονταν στα σχολεία όλων των βαθμίδων της Ιταλίας και αναπτύχθηκε σε τρεις φάσεις:

Στην πρώτη φάση αναλύθηκαν περισσότερες από 300 προτάσεις που είχαν εφαρμοστεί σε διάφορα σχολεία. Αξιολογήθηκε ο μεθοδολογικός σχεδιασμός τους, η σύνδεσή τους με το αναλυτικό πρόγραμμα και η ανταπόκριση του προγράμματος από τους υπόλοιπους συναδέλφους του σχολείου, το οποίο πρώτο το εφάρμοσε και το πρότεινε.

Στη δεύτερη φάση, οι καλύτερες διδακτικές πρακτικές εφαρμόστηκαν και σε άλλα σχολεία προτείνοντας στους εκπαιδευτικούς όχι να αντιγράψουν αλλά να προσαρμόσουν την αρχική ιδέα στις ανάγκες και στο κοινωνικό προφίλ των μαθητών τους. Από τα 110 προγράμματα που μεταφέρθηκαν για να εφαρμοστούν, επιλέχθηκαν 10 τα οποία συνοψίζονταν σε 5 «καλές πρακτικές» (best practices). Έτσι οργανώθηκαν 5 εργαστήρια πειραματικής εφαρμογής. Τα σχολεία που κλήθηκαν να εφαρμόσουν πειραματικά τις συγκεκριμένες πρακτικές μπορούσαν να έρθουν εύκολα σε επαφή με το σχολείο που τις είχε επινοήσει, ανταλλάσσοντας ιδέες και ζητώντας συμβουλές όπου χρειαζόταν.

Στην τρίτη φάση, η οποία ολοκληρώθηκε το 2006, εφαρμόστηκαν τα προγράμματα σε ευρύτερη κλίμακα, πάντα με την υποστήριξη των σχολείων που τα επινόησαν. Η συνεργασία αυτή μεταξύ σχολείων που δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν συνεργαστεί έγινε αποκλειστικά μέσω διαδικτύου, βασισμένη σε μια διαδικασία που ρύθμιζε την ανταλλαγή των υλικών και των πληροφοριών σεβόμενη την αυτονομία των συμμετεχόντων σχετικά με τη σειρά της ανάπτυξης των προγραμμάτων. Συνολικά πήραν μέρος 60 εκπαιδευτικοί και 680 μαθητές.

Όλη η πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος αξιολογήθηκε τόσο στα επιμέρους στάδια όσο και μετά την ολοκλήρωσή της δίνοντας σημαντικά στοιχεία για τους ερευνητές του INDIRE, δηλαδή αυτούς που χαράσσουν την εκπαιδευτική πολιτική ως προς τις διδακτικές πρακτικές στην Ιταλία.

Η αξιολόγηση έδειξε ότι η μεταφορά διδακτικών εμπειριών ήδη εφαρμοσμένων σε διαφορετικά σχολικά περιβάλλοντα ήταν πολύ θετική γιατί η εμπειρία κάποιων εκπαιδευτικών γίνεται το σημείο εκκίνησης για άλλους, οι οποίοι καλούνται να την εφαρμόσουν προσαρμόζοντάς την και ζητώντας βοήθεια όπου χρειάζεται (δηλαδή μια σωστή αναλογία έτοιμης λύσης και αυτονομίας), με αποτέλεσμα να μειώνεται ο κίνδυνος λάθους.

Με άλλα λόγια, στο συγκεκριμένο πρόγραμμα εφαρμόστηκε αυτό που στον κλάδο των επιχειρήσεων ονομάζεται benchmarking, δηλαδή αναφορά σε «πρότυπες περιπτώσεις» και σε λύσεις χωρίς όμως την αντιγραφή της στρατηγικής επίλυσης ενός «προβλήματος» αλλά της κατανόησης σε βάθος της λογικής και του τρόπου λειτουργίας των προτεινόμενων λύσεων από άλλους, ώστε, με κατάλληλες προσαρμογές, να εφαρμοστούν σε άλλα περιβάλλοντα. Δηλαδή, οι «καλές πρακτικές» (best practices) να γίνουν αντικείμενα μελέτης και προσαρμογής.

Διαβάζοντας όλα αυτά, σκέφτηκα την προσφιλή πρακτική πολλών συναδέλφων να κλείνουν την πόρτα της τάξης τους και να κρατούν τις δικές τους best practices για τον εαυτό τους και μόνο.