ΔΙΗΓΗΜΑ (διδάσκων Μισέλ Φάις)
Σκοπός των σεμιναρίων δημιουργικής γραφής δεν είναι να δώσουν, ταχύρρυθμα και στερεότυπα, συνταγές γραφής διηγήματος, αλλά να βοηθήσουν τον κάθε ενδιαφερόμενο να πλησιάσει την ανάγκη του για έκφραση μέσα από εμβληματικά κείμενα της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας αλλά και της κριτικής και της θεωρίας της λογοτεχνίας.
Με τη σωρευμένη πολυετή διδακτική μου εμπειρία, αλλά και με τη ζώσα εμπειρία μου ως συγγραφέα, λογοτεχνικού επιμελητή και αναγνώστη σε εκδοτικούς οίκους, αλλά και υπεύθυνου του πανελλήνιου διαγωνισμού διηγήματος πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων «Hotel – Ένοικοι γραφής», εδραίωσα την άποψη ότι στους δυνάμει συγγραφείς οφείλεις να λειτουργείς διακριτικά και ποτέ από καθέδρας. Επίσης πρέπει μονότονα να τους δηλώνεις και τη δική σου άγνοια σ’ αυτό που από κοινού ψάχνετε, να τους δημιουργείς το αίσθημα της συνευθύνης και, πάνω απ’ όλα, να λειτουργείς ως χαμαιλέων των δικών τους κειμένων – δηλαδή, να μη σκέφτεσαι πώς θα το έγραφες εσύ καλύτερα αλλά πώς θα το έγραφαν εκείνοι καλύτερα αν είχαν τα κατάλληλα εκφραστικά μέσα.
Στόχος μου είναι να μεταδώσω στους μαθητευόμενους της λευκής σελίδας την ήρεμη βεβαιότητα ότι μετά τον κύκλο των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής δε θα οδηγηθούν απευθείας στον εκδότη και στο τυπογραφείο, αλλά ότι τους περιμένει, ενδεχομένως μακροχρόνιος, προσωπικός και εκφραστικός αγώνας μέχρι να έχουν στα χέρια τους αυτό που θα τους ικανοποιεί – στο μέτρο που σ’ αυτά τα σεμινάρια θα προσπαθήσω να τους κάνω πιο δύσπιστους απέναντι σ’ αυτά που γράφουν, διαβάζουν ή σκέφτονται γύρω από τη λογοτεχνία.
Στο εργαστήριο Διηγήματος αρχίζουμε από κείμενα τριακοσίων λέξεων και καταλήγουμε κλιμακωτά σε κείμενα 2.500 λέξεων. Με άλλα λόγια, από ακαριαίες ιστορίες έως συγκροτημένα διηγήματα.
Σε κάθε συνάντηση ο υποψήφιος μαθητής που θα επιλεγεί (βάσει της στάθμης του κειμένου που θα αποστείλει) θα συμμετέχει μ’ ένα πρωτότυπο κείμενο καθώς και με την παρουσίαση ενός βιβλίου λογοτεχνικού ή θεωρητικού (εξαρχής δίνεται βασική βιβλιογραφία). Επίσης, σε κάθε συνάντηση, όλοι σχολιάζουμε τα κείμενα όλων βάσει στρατηγικών ανάγνωσης που καλλιεργούμε και εμπεδώνουμε, στον βαθμό που έχει αποδειχτεί ότι η λογοτεχνική ωρίμανση προέρχεται κυρίως μέσα από την την επίμονη και συστηματική ανάγνωση και κριτική κειμένων.
Οι δέκα ασκήσεις, στις ισάριθμες συναντήσεις, με τον κλικακωτό βαθμό δυσκολίας τους, στοχεύουν στο να μας δείξουν, εν τοις πράγμασι, ότι λογοτεχνία μπορεί να γίνει το οτιδήποτε, αλλά αυτό το «οτιδήποτε» λογοδοτεί σε μια σειρά αισθητικών δεσμεύσεων.
Τρεις, λοιπόν, είναι οι κύριες μέριμνές μας στον κύκλο αυτό: δημιουργική γραφή/ δημιουργική ανάγνωση/ δημιουργική κριτική. Μέσα από τη διασταύρωσή τους θα προκύψει το αξιοσύστατο κείμενο.
Ο Μισέλ Φάις (Κομοτηνή, 1957) είναι υπεύθυνος των σελίδων βιβλίου στην Εφημερίδα των Συντακτών και διδάσκει δημιουργική γραφή (Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο & Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Το 2000 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος.
Πεζογραφία: Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου (1994• αναθεωρημένη επανέκδοση Εκδόσεις Πατάκη, 2005), Απ' το ίδιο ποτήρι και άλλες ιστορίες (1999• αναθεωρημένη επανέκδοση Εκδόσεις Πατάκη, 2011), Aegypius Monachus (2001• αναθεωρημένη επανέκδοση Εκδόσεις Πατάκη, 2013), Το μέλι και η στάχτη του Θεού (Εκδόσεις Πατάκη, 2002), Ελληνική αϋπνία (Εκδόσεις Πατάκη, 2004), Πορφυρά γέλια (Εκδόσεις Πατάκη, 2010), Kτερίσματα (Εκδόσεις Πατάκη, 2012), Από το πουθενά (Εκδόσεις Πατάκη, 2015), Lady Cortisol (Εκδόσεις Πατάκη, 2016), Όπως ποτέ (Εκδόσεις Πατάκη, 2019), Η ερευνήτρια (Εκδόσεις Πατάκη, 2020, Βραβείο Μυθιστορήματος του λογοτεχνικού περιοδικού "Ο Αναγνώστης"), Caput mortuum [1392]. Φάρσα αφανισμού (Εκδόσεις Πατάκη, 2021), Εξουθένωση (Εκδόσεις Πατάκη, 2022). Το μυθιστόρημα Αυτοβιογραφία ενός βιβλίου μεταφράστηκε στα γαλλικά και στα ρουμάνικα, η συλλογή διηγημάτων Απ' το ίδιο ποτήρι και άλλες ιστορίες στα γαλλικά, ισπανικά και αγγλικά. Διηγήματά του συμπεριλήφθηκαν σε ισπανικές, γερμανικές, αγγλικές, γαλλικές, τσέχικες και κινεζικές ανθολογίες και δημοσιεύτηκαν σε αμερικανικά περιοδικά. Το φθινόπωρο του 2020 κυκλοφόρησαν από το Yale University Press, σε μετάφραση David Connolly, οι νουβέλες του Lady Cortisol και Aegypius Monachus υπό τον τίτλο Μηχανισμοί απώλειας (Mechanisms of Loss).
Μετάφραση: Χαϊκού για τη βροχή, το χιόνι, τον άνεμο, τον ήλιο, το φεγγάρι (με εικόνες του Χρόνη Μπότσογλου, Μπάστας Πλέσσας, 1994).
Θέατρο: Το παγκάκι του κανένα (Θέατρο 104, 2014, σκην. Αλεξία Καλτσίκη), Είμαι αριστερόχειρ ουσιαστικά (Παράσταση για τον Μανόλη Αναγνωστάκη. Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου, 2012, Θέατρο Θησείον, 2012, δραματουργική επεξεργασία, σκην. Αλ. Καλτσίκη), Κάποιος να τους πονέσει (24hour plays Athens, 2012, σκην. Κ. Μπερδέκα), Πουπουλένιο τίποτα (Εθνικό Θέατρο - Αναγνώσεις, 2011, σκην. Ν. Κουρής-Μ. Καλλιμάνη-Αλ. Καλτσίκη), Μετά τις τελευταίες μας λέξεις (Συνεργείο, 2011, σκην. Λ. Μελεμέ), Πέστροφα Δουνάβεως (Φεστιβάλ Φιλίππων, 2010, σκην. Λ. Μελεμέ), Το κίτρινο σκυλί (Από Μηχανής Θέατρο, 2009, σκην. Λ. Μελεμέ, Θέατρο Αμαλία, 2011, σκην. Α. Σπυριδάκης, ΔΗΠΕΘΕ Σερρών, 2013, σκην. Παν. Μέντης, Θεατρική Ομάδα Pinata, 2014, Ναύπλιο), Ελληνική αϋπνία (Θέατρο Εμπρός, 2006, σκην. Ρ. Πατεράκη), Η πόλη στα γόνατα (Θέατρο Αμόρε-Δοκιμές, 2006, σκην. Θ. Αναστόπουλος), Αντρόγυνα (Μονόλογοι Πολιτιστικής Ολυμπιάδας, Θέατρο Μεταξουργείο, 2003, σκην. Π. Χούρσογλου).
Κινηματογράφος: Συνεργάστηκε με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο στο σενάριο των ταινιών Delivery (Επίσημη Συμμετοχή Φεστιβάλ Βενετίας και Μόντρεαλ, 2004), Αθήνα-Κωνσταντινούπολη (2008) και Η κόρη του Ρέμπραντ (2015).
Φωτογραφία: Ύστερο βλέμμα, 1996 και Η πόλη στα γόνατα, 2002 (Λευκώματα και ατομικές εκθέσεις στον Χώρο Τέχνης 24). Συμμετείχε στη Photosynkyria 2003 και έλαβε μέρος στις εξής ομαδικές εκθέσεις φωτογραφίας-ζωγραφικής: Καλοκαίρι, μια συνάντηση (με τους Κώστα Παπανικολάου και Τάσο Μαντζαβίνο, Χώρος Τέχνης 24, 2006), Αυτοπροσωπογραφία ενός άλλου (με τον εικαστικό Τάσο Μαντζαβίνο, Χώρος Τέχνης 24, 2007), Κτερίσματα (με τους Καλλιόπη Ασαργιωτάκη και Τάσο Μαντζαβίνο, Χώρος Τέχνης 24, 2013).
Επιμέλεια: Ασχολήθηκε με τη φιλολογική και καλλιτεχνική αποκατάσταση του Τζούλιο Καΐμη (7 τίτλοι). Έχει επιμεληθεί πολλούς συλλογικούς τόμους λογοτεχνίας και εικαστικά λευκώματα. Τελευταία διευθύνει τις εξής σειρές: «Η κουζίνα του συγγραφέα/σκηνοθέτη/ιστορικού/αρχιτέκτονα» (εξομολογητική σειρά από προσωπικότητες της λογοτεχνίας, της τέχνης και της δημόσιας ζωής - 9 τόμοι), «Hotel/Ένοικοι Γραφής» (πανελλήνιος θεματικός διαγωνισμός διηγήματος - 7 συναπτά χρόνια, 7 τόμοι).
(Για να δείτε μαθητές του Μισέλ Φάις που εξέδωσαν βιβλίο, διακρίθηκαν σε διαγωνισμούς ή δημοσίευσαν σε λογοτεχνικά περιοδικά, πατήστε εδώ.)
